لطفا روش استفاده از مولتی مترmul timeter را توضیح دهید [بایگانی]

kordstan

11th March 2011, 04:14

سلام
مولتی متر ها امروزه در انواع مختلف دیجیتالی با قابلیت های متفاوت در بازار یافت می شود. برای شروع بد نیست با ساده ترین آن "مولتی متر selector ی " کار خود را آغاز کنیم.

در شمای کلی این دستگاه یک صفحه مدرج به همراه یک selector مشاهده می کنید. همانطور که از اسم آن مشهود است این دستگاه برای اندازگیری کمیت هایی مانند اختلاف پتانیسل- مقاومت- جریان طراحی گردیده و برای استفاده از selector دستگاه به ترتیب بر روی واژه های volt- ohm – ampere کمک گرفته می شود.
لازم به تذکر است روی دسته سلکتور نشانگری مو جود است که تعیین کننده دامنه کاری در اندازگیری های شما می باشد.
این دستگاه نیز مانند هر سیستم دیگری دارای دو ترمینال آند و کاتد می باشد. برای استفاده صحیح از دستگاه بایستی سیم مشکی را به ترمینال منفی و سیم قرمز را به ترمینال مثبت متصل کنید. حال دکمه power دستگاه را زده و هر نوع اندازگیری را می توانید شروع کنید.

حال فرض می کنیم که مقاوتی را که می خواهیم آزمایش کنیم 100 اهم باشد. با تو جه به اینکه سلکتور روی 1*R ایستاده عقربه عدد 100 را نشان میدهد و چنانچه رنگهای روی مقاومت پاک شده باشند در خواهیم یافت که مقاومت ما 100 اهمی است ولی اگر مقاومت ما از 5 کیلو اهم بیشتر باشد عقربه تقریبا روی علامت بینهایت می ایستد و ما در این مبنا نمی توانیم مقدار مقاومت را بخوانیم . از این رو سلکتور را روی R*10 قرار میدهیم. R*10 به این معنی است که اگر عقربه هر عددی را نشان دهد آن عدد باید ضربدر 10 شود تا مقدار اصلی مقاوت را بتوانیم بخوانیم.
به عنوان مثال اگر مقاومت ما 10 کیلو اهم باشد عقربه روی یک کیلو اهم می ایستد و اگر یک کیلو را ضربدر 10 کنیم مقدار اصلی مقاومت که همان 10 کیلو اهم است به دست می آید. در این ردیف Range یا مبنا نیز بیشتر از 50 کیلو اهم را نمی توان خواند. پس اگر مقاومت ما از این مقدار بیشتر باشد باید سلکتور را روی R*100 قرار دهیم و همانطور مانند قبل هر چه عقربه نشان داد باید این دفعه ضربدر 100 کنیم.

مطلبی را که باید یاد آور شویم این است که هر وقت ما مبنا و یا رنج را در قسمت آزمایش مقاومتها عوض کنیم باید عقربه را "میزان" یا Adjust کنیم.

طریقه میزان کردن عقربه(calibration):
به این ترتیب است که اگر سلکتور را روی RX قرار دادیم باید دو سیم اهم متر را به هم وصل کنیم. در این صورت عقربه منحرف می شود و باید روی عدد صفر بایستد. چون مقاوتی بین دو سیم اهم متر وجود ندارد. ولی اگر اینطور نشد باید عقربه را با ولومی که سمت راست اهم متر با علامت اهم نشان داده شده میزان کنیم تا روی عدد صفر بی حرکت بماند و بعد مقاومت مورد نظر را آزمایش می کنیم .

حال به قسمت ولتاژها می پردازیم:
ابتدا از ولتاژ مستقیم DC.V شروع می کنیم. همانطور که میبینید این قسمت دارای شش مبنای اندازگیری است که از 0.25 ولت تا 1000 ولت مستقیم را می تواند اندازه بگیرد. طرز کار این قسمت نیز تقریبا مانند اهم است یعنی اگر سلکتور را روی 10 ولت قرار دهیم دستگاه ما حداکثر تا 10 ولت را می تواند نشان دهد.
این طبقه بندی اعداد را روی صفحه قسمتی که سه طبقه عدد قرار دارد می توانید ببینید. سمت چپ مدار نیز با DC.V و میلی آمپر مشخص شده . حال اگر شما خواسته باشید که یک باتری و یا منبع تغذیه جریان مستقیم را آزمایش کنید باید سیم مثبت دستگاه را به مثبت منبع تغذیه و سیم منفی دستگاه را به منفی منبع تغذیه وصل نمایید. اگر چنانچه باتری شما به عنوان مثال شش ولت است باید سلکتور را روی عدد 10 قرار دهید. در این صورت عقربه عدد 6 را نشان می دهد ولی اگر باتری شما از 10 ولت بیشتر و از 50 ولت کمتر بود باید سلکتور را روی عدد 50 قرار داد و چنانچه بیشتر بود روی 1000 ولت.

برای اندازگیری جریان مستقیم نیز مانند ولتاژ عمل میکنیم . یعنی اگر سلکتور را روی عدد 0.5 قرار دهیم دستگاه حداکثر تا 0.5 میلی آمپر میتواند اندازه بگیرد و اگر روی 10 باشد حداکثر 10 میلی آمپر و چنانچه روی 250 باشد تا 250 میلی آمپر.
بدرود

yazd.diag

11th March 2011, 12:41

تشريح علايم روي صفحه مدرج يک مولتي متر عقربه اي و طرز کار گالوانومتر
شکل زير چند نمونه از مولتي متر عقربه اي را نشان مي دهد.
http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/multimeter3.jpg
http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/multimeter1.jpg
يادآوري: مولتي متر يا همان آوومتر(A.V.O) به معني يک دستگاه چندکاره مي باشد که قابليت اندازه گيري کميت هاي مختلف را دارا مي باشد.

بر روي صفحه مدرج هرکدام از اين مولتي مترها، علايمي وجود دارد که بيانگر مفهومي است. مثلا:
1ـ علامت http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/exclamation.gif: به معناي توجه و دقت است. مثلا در خلال اندازه گيري ولتاژ زياد، دقت شود رنج ولت متر روي ولتاژ کم نباشد.
2ـ علامت http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/frameroll.gif:نوع ساختمان گالوانومتر را مشخص مي کند. اين علامت بيان کننده دستگاه از نوع قاب گردان است.
3ـ علامت http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/ability.gif: نشان دهنده توانايي دستگاه در اندازه گيري AC و DC است. اگر شکل ديود زير علامت http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/diode.gifباشد مفهوم آن است که در داخل دستگاه براي اندازه گيري ولتاژ AC ابتدا ولتاژ را با ديود يکسو و سپس توسط دستگاه گالوانومتر آن را اندازه گيري مي کنند. همچنين اعداد همچون 2.5 يا 1.5 و يا ... تلورانس دستگاه را نشان مي دهند، يعني خطاي دستگاه در انحراف کامل 2.5 و يا 1.5 و يا ... درصد است.
4ـ علامت http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/align.gif: نحوه قرار گرفتن دستگاه را مشخص مي کند و مفهوم آن اين است که هنگام اندازه گيري کميت، بايد دستگاه کاملا در حالت افقي قرار گيرد.
5ـ علامت http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/star.gif : بيانگر ولتاژ آزمايش دستگاه تا 3000 ولت است.
6ـ علامت http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/circuits.gif : نشان دهنده وجود مدارهای الکترونیکی در دستگاه است. که معمولا جریان و ولتاژ AC اعمالي به آوومتر ابتدا توسط این مدارها یکسو شده آنگاه اندازه گيری می شوند.
7ـ علامت http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/battery.GIF : اين علامت در بسیاری از آوومترها وضعیت باتری داخل آوومتر را از نظر مقدار ولتاژ نشان می دهد. برای این منظور، يک رنج ولتاژ مخصوص تست باتری مولتی متر بر روی صفحه مدرج وجود دارد و این محدوده را دو رنج قرمز یا سبز جدا و متمایز می کنند که در صورت قرار گرفتن عقربه در این محدوده بیانگر سالم بودن باتری می باشد. و اگر کلید سلکتور در حالت http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/battery.GIF قرار گيرد، عقربه دستگاه وضعیت باتری را نشان می دهد.
8ـ عدد حساسیت http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/ohm_v.GIF: از ديگر علایم روی صفحه مدرج، عدد حساسيت با علامت http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/ohm_v.GIF مي باشد که هر قدر این عدد بزرگتر باشد، دستگاه حساس تر است. در آوومترهای غیر الکترونیکی، عکس عدد http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/ohm_v.GIF، ميزان جرياني را که آوومتر لازم دارد تا عقریه آن 100% منحرف شود، نشان مي دهد. مثلا اگر حساسیت یک آوومتر غیر الکترونیکی http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/ohm_v.GIF 10K باشد اين دستگاه براي انحراف کامل عقربه نياز به جرياني برابر mA ا100 = 1- (http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/ohm_v.GIF 10K) دارد.

گالوانومتر: قبل از آنکه ساختمان داخلی گالوانومتر را تشریح کنیم، یادآوری بعضی از مطالب خالی از بهره نیست.
یادآوری: هنگامی که یک سیم حامل جریان را درون یک میدان مغناطیسی آهنربایی قرار می دادیم به سیم نیرویی وارد می شد که جهت آن نیرو و مقدار آن از قاعده دست راست بدست می آمد.

http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/ns.GIF
FB نيروي وارد شده به سیم بود و ضرب برداری بیان می کرد که سیم حامل جریان به طرف داخل صفحه حرکت می کند.
حال اگر به جای یک سیم، از یک حلقه سیم استفاده کنیم (شکل زیر را ببینید) می بینید که این حلقه حول محور تقارن آن شروع به حرکت دورانی می کند و اصطلاحا به آن گشتاور نیرو وارد می شود.

http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/ns2.GIF
این گشتاور نیرو با زیادشدن تعداد این حلقه ها قوی تر می شود. چنانچه به این حلقه های سیم که عموما حول یک هسته فلزی قرار می گیرند، عقربه ای متصل کنیم می توانیم با تغییرات جریان عبوری از این سیم پیچ، مقدار گشتاور نیروی اعمال شده به آن را تنظیم و درجه بندی کنیم. همچنین برای بازگرداندن این عقربه برای مواقعی که از آن استفاده نمی کنیم، می توان از نیروی بازگرداننده یک فنر استفاده نمود و در نهایت به این مجموعه گالوانومتر اطلاق می شود. و برحسب اینکه این سیم پیچ (پیچه) چه مقدار جریان و ولتاژ را تحمل می کند قبل از آنکه به آن آسیب برسد، می توان از آن به عنوان آمپرمتر و ولتمتر برای مقادیر جریان و ولتاژهای کم استفاده نمود.

http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/ns3.GIF
نماد گالوانومتر را معمولا با علامت http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/galvanometer.GIF نشان داده و حداکثر جریان و ولتاژ را با IG و VG نشان می دهند.

طرز استفاده و قرار گرفتن ولت متر، آمپرمتر و اهم متر در مدار
الف) ولت متر: ولت متر وسيله اي است که جهت اندازه گيری اختلاف پتانسیل دو نقطه از مدار استفاده می شود. و برای سنجش دو نوع ولتاژ یعنی AC (متناوب) و DC (مستقيم) به کار مي رود و قبل از نصب ولت متر باید حالت دستگاه مولتي متر را با توجه به نوع ولتاژ به کار گرفته شده (که غالبا از روی منبع تغذیه مورد استفاده در مدار مشخص می شود) تعیین کرد سپس از آن استفاده نمود.
طريقه نصب ولت متر در مدار به صورت موازی بوده و باید دقت داشت که شروع اندازه گیری باید از رنج های بزرگتر (حالت هایی با اندازه گیری بیشتر ولتاژ) آغاز گردد. تا باعث صدمه در ولت متر نگردد. شکل زیر نمونه ای از نصب ولت متر در مدار را نشان می دهد.

چند نکته:
1) هنگام استفاده ولت متر DC عقربه ای باید توجه داشت که در صورت جابجا زدن سرهای مثبت و منفی در ولت متر جهت حرکت عقربه ها عکس خواهد شد و در این هنگام کافی است جای سیم های مثبت و منفی را در ولت متر عوض کرد.
2) برای استفاده از مولتی متر دیجیتالی جهت اندازه گیری ولتاژ، ضمن رعایت نکات بالا (1ـ انتخاب وضعیت DC و AC و 2ـ موازی وصل نمودن ولت متر) کافي است دوسری های متصل به ولت متر را در مکان های COM و V نصب نمایید. که در صورت جابجا زدن این دو سیم عدد ولت متر فقط منفی نشان داده می شود ولی به لحاظ قدرمطلق تفاوتی نمی کند و جای نگرانی نیست.
ب) آمپرمتر: برای اندازه گیری شدت جریان عبوری از یک شاخه از مدار به کار می رود. و به صورت سری در مدار قرار می گیرد.

آمپرمتر نيز مانند ولت متر باید قبل از نصب در مدار، در حالت AC و DC قرار داده شده (برحسب نیاز) سپس رنج آن را در بالاترین حالت قرار داده (در صورت عدم اطلاع از مقدار جريان) و آن را مطابق شکل زیر به صورت سري در مدار مورد نظر قرار دهيد. و در صورتي که عقربه آمپرمتر انحراف کمی داشت آنرا پله پله حساس کرده تا بیشترین انحراف را به خود بگیرد. آمپرمتر عقربه ای نیز مثل ولت متر عقربه ای در صورت جابجا نصب کردن سیم های دو سر آمپرمتر در جهت عکس منحرف می شود که در صورت مشاهده این عمل جای سیم های ورودی آمپرمتر باید تعویض شود.

جهت اندازه گیری جریان های DC و AC هنگام استفاده از آمپرمتر دیجیتالی ضمن رعایت نصب صحیح دستگاه و انتخاب حالت آمپرمتر، کافی است سیم های رابط آمپرمتر در محل های COM و A یا COM و mA نصب شوند. اینجا نیز در صورت جابجا نصب نمودن سیم ها فقط عدد مورد نظر منفی نشان داده می شود.

http://www.araku.ac.ir/~dep-physics/Physics2/images/ra.gif
یادآوری:همانطور که در شکل می بینید، نصب آمپرمتر با قطع مدار همراه است ولی برای نصب ولت متر نیازی به قطع مدار نیست.

---------- Post added at 11:41 ---------- Previous post was at 11:39 ----------

مولتی متر وسیله ای است که می توان به وسیله آن چندین کمیت الکترونیکی را اندازه گیری نمود. مولتی مترها اساس کار مشابهی دارند. تمامی مولتی مترها از یک صفحه نمایش، یک کلید انتخاب (selector) برای تعیین کمیت مورد اندازه گیری، و تعدادی ترمینال برای نصب سیم های مولتی متر تشکیل می شوند.

http://img.tebyan.net/big/1388/12/69231185524383104178717379721614318251.jpg (http://kiansat.kim/bigimage.aspx?img=http://img.tebyan.net/big/1388/12/20331701671491711172022755140624213811732.jpg)http ://img.tebyan.net/big/1388/12/12510617522614312815515128401777374443759.jpg (http://kiansat.kim/bigimage.aspx?img=http://img.tebyan.net/big/1388/12/41202242217200821981471101571393710119208191.jpg)
http://img.tebyan.net/big/1388/12/30742372711811320561611531171712748228.jpg
هنگام کار کردن با مولتی متر توجه به نکات زیر ضروری می باشد.
- برای اندازه گیری شدت جریان باید مولتی متر را به صورت سری در مدار قر ار داد.
- برای اندازه گیری اختلاف پتانسیل باید مولتی متر را به صورت موازی در مدار قرار داد.
- برای اندازه گیری کمیت های مربوط به قطعات الکترونیکی برای مثال مقاومت، خازن و ... لازم است این قطعات را از مدار جدا نمایید.
http://img.tebyan.net/big/1388/12/1025910317110320177116208617412724711054129.jpg (http://kiansat.kim/bigimage.aspx?img=http://img.tebyan.net/big/1388/12/1222011521372551553233185141837217894229.jpg)
- برای اندازه گیری هر کمیت حتماً کلید انتخاب را بر روی بیشترین حد خود قرار دهید و سپس مرحله به مرحله آن را کم نمایید تا به دقت اندازه گیری مورد نظر خود برسید.

- سیم های دستگاه را باید با توجه به کمیت مورد اندازه گیری، به ترمینال مناسب روی دستگاه متصل نمایید. معمولاً در مولتی مترها، سیم سیاه به ترمینال سیاه که با COM مشخص شده متصل می شود و سیم قرمز با توجه به کمیت مورد اندازه گیری، به ترمینال مربوطه متصل می شود.
http://img.tebyan.net/big/1388/12/19473439371616210167951531413117952151.jpg (http://kiansat.kim/bigimage.aspx?img=http://img.tebyan.net/big/1388/12/1812184318419378189229253881784111484128252.jpg)
- برای مثال اگر بخواهیم شدت جریان یک مدار را توسط مولتی متر نشان داده شده در شکل اندازه گیری نماییم، باید مراحل زیر را انجام دهیم

http://img.tebyan.net/big/1388/12/74156174399874721975811276208471911053.jpg (http://kiansat.kim/bigimage.aspx?img=http://img.tebyan.net/big/1388/12/24018194148522515723524850157104667721815.jpg)

1- ابتدا سیم سیاه رنگ را به ترمینال COM وصل نمایید.

2- سیم قرمز رنگ را به ترمینال 10A متصل نمایید.

3- کلید انتخاب گر را بر روی 10A قرار دهید.

4- مولتی متر را به صورت سری در مدار قرار دهید.

5- اگر مقدار اندازه گیری شده از 2/0 آمپر کمتر بوده می توانید دقت اندازه گیری را بالاتر ببرید. برای این کار باید سیم قرمز را به ترمینال 200mA متصل نموده و کلید انتخاب گر را روی 200m قرار دهید. اگر در این حالت جریان از 20mA کمتر بود می توانید دقت اندازه گیری را با قرار دادن کلید انتخاب گر روی 20m افزایش دهید.