kian@sat
20th May 2009, 17:02
کارت صدا يکی از عناصر سخت افزاری استفاده شده در کامپيوتر است که باعث پخش و ضبط صدا( صوت) می گردد. قبل از مطرح شدن کارت های صدا ، کامپيوترهای شخصی برای پخش صدا ، صرفا" قادر به استفاده از يک بلندگوی داخلی بودند که از برد اصلی توان خود را می گرفت . در اواخر سال 1980 استفاده از کارت صدا در کامپيوتر شروع و همزمان با آن تحولات گسترده ای در زمينه کامپيوترهای چند رسانه ای ايجاد گرديد. در سال 1989 شرکت Creative labs کارت صدای خود را با نام Creative Labs soundBlaster Card عرضه نمود. در ادامه شرکت های متعدد ديگری توليدات خود را در اين زمينه عرضه نمودند.
http://images.speed-link.de/prodpics/SL-8861-SRD/large/sl-8861-srd_1.jpg
مبانی کارت صدا
يک کارت صدا دارای بخش های متفاوت زير است :
يک پردازنده سيگنال های ديجيتال (DSP) که مسئول انجام اغلب عمليات( محاسبات ) مورد نظر است .
يک مبدل ديجتيال به آنالوگ (DAC)
يک مبدل آنالوگ به ديجيتال(ADC) برای صوت ورودی به کامپيوتر
حافظه ROM و يا Flash برای ذخيره سازی داده
يک اينترفيس دستگاههای موزيکال ديجيتالی (MIDI) برای اتصال دستگاه های موزيک خارجی
کانکنورهای لازم برای اتصال به ميکروفن و يا بلندگو
يک پورت خاص " بازی" برای اتصال Joystick
اغلب کارت های صدا که امروره استفاده می گردد از نوع PCI بوده و در يکی از اسلات های آزاد برد اصلی نصب می گردند. کارت های صدای قديمی عمدتا" از نوع ISA بودند. اکثر کامپيوتر های جديد کارت صدا را بصورت يک تراشه و بر روی برد اصلی دارند. در اين نوع کامپيوترهای اسلاتی برروی برد اصلی استفاده نشده وبدين ترتيب يک اسلات صرفه جوئی شده است ! SoundBlaster Pro بعنوان يک استاندارد در دنيای کارت های صدا مطرح است .
اغلب توليد کنندگان کارت صدا از مجموعه تراشه های مشابه استفاده می نمايند.پس از طراحی تراشه های فوق توسط شرکت های مربوطه توليد کنندگان کارت صدا، امکانات و قابليت های دلخواه خود را به آنها اضافه می نمايند.
کارت صدا را می توان به يکی از دستگاههای زير متصل نمود :
هدفون
بلندگو (Speaker)
يک منبع ورودی آنالوگ نظير : ميکروفن راديوضبط صوت و CD player
يک منبع ورودی ديجيتال نظير CD-Rom
يک منبع آنالوگ خروجی نظير ظبط صوت
يک منبع ديجيتال خروجی نظير CD-R
عمليات کارت صدا
يک کارت صدا قادر به انجام چهار عمليات خاص در رابطه با صدا است :
پخش موزيک های از قبل ضبط شده ( از CD فايل های صوتی نظير mp3 و يا Wav ) بازی ويا DVD
ضبط صدا با حالات متفاوت
ترکيب نمودن صداها
پردازش صوت های موجود
عمليات دريافت و ارسال صوت (صدا) برای کارت صدا از طريق بخش های DAC و ADC انجام می گيرد. پردازش های لازم و مورد نياز بر روی صوت توسط DSP انجام می گيرد و بدين ترتيب عمليات اضافه ای برای پردازنده اصلی کامپيوتر بوجود نخواهد آمد.
توليد صوت
فرض کنيد، قصد داشته باشيم که از طريق ميکروفن صدای خود را به کامپيوتر انتقال دهيم . در اين حالت کارت صدا يک فايل صوتی با فرمت wav را ايجاد و داده های ارسالی توسط ميکروفن در آن ذخيره گردند.فرآيند فوق شامل مراحل زير است :
1 - کارت صدا از طريق کانکنور ميکروفن سيگنال های پيوسته و آنالوگی را دريافت می دارد.
2 - از طريق نرم افزار مربوطه نوع دستگاه ورودی برای ضبط صدا را مشخص می نمائيم .
3 - سيگنال آنالوگ ارسالی توسط ميکروفن بلافاصله توسط تراشه مبدل آنالوگ به ديجيتال (ADC) تبديل و يک فايل حاوی صفر و يک توليد می گردد.
4 - خروجی توليد شده توسط ADC در اختيار تراشه DSP برای انجام پردازش های لازم گذاشته می شود. DSP توسط مجموعه دستوراتی که در تراشه ديگر است برنامه ريزی برای انجام عمليات خاص می گردد. يکی از عملياتی که DSP انجام می دهد فشرده سازی داده های ديجيتال بمنظور ذخيره سازی است .
5 - خروجی DSP با توجه به نوع اتصالات کارت صدا در اختيار گذرگاه داده کامپيوتر قرار می گيرد.
6 - داده های ديجيتال توسط پردازنده اصلی کامپيوتر پردازش و در ادامه برای ذخيره سازی در اختيار کنترل کننده هارد ديسک گذاشته می شوند.. کنترل کننده هارد ديسک اطلاعات را بر روی هارد و بعنوان يک فايل ضبط شده صوتی ذخيره خواهد کرد.
شنيدن صوت
مراحل شنيدن ( گوش دادن ) به صوت بشرح زير می باشد ( برعکس روش گفته شده در ارتباط باضبط صوت)
1 - داده های ديجيتال از هارد ديسک خوانده شده و در اختيار پردازنده اصلی قرار می گيرند.
2 - پردازنده اصلی داده ها را برای DSP موجود بر روی کارت صدا ارسال می دارد.
3 - DSP داده های ديجيتال را ازحالت فشرده خارج می نمايد.
4 - داده های ديجيتال غيرفشرده شده توسط DSP بلافاصله توسط مبدل ديجيتال به آنالوگ(DAC) پردازش و يک سيگنال آنالوگ ايجاد می گردد. سيگنال های فوق از طريق هدفوق و يا بلندگو قابل شنيدن خواهندبود
كارت صدا
كارت هاي صدا حداقل 4 وظيفه را در كامپيوتر بر عهده دارد. آنها بعنوان synthesizer رابط MIDI و مبدل آنالوگ به ديجيتال (A/D) در حال ضبط كردن و مبدل ديجيتال به آنالوگ (D/A) در حال پخش عمل مي كنند. اكنون به توضيح هر كدام مي پرداريم:
The Synthesizer:
Synthesizer رساننده صدايي است كه كارت صدا توليد كرده است. در اينجا ما سه نوع سيستم داريم:
FM Synthesiz
Ware tables Sampling
Physical Modeling
FM Synthesiz:
ارزانترين كارتهاي صدا از تكنولوژي FM براي مدل كردن آلات موسيقي متفاوت استفاده مي كنند. اين كارتهاي صدا واقعاٌ Synthesizer هستند. كارت صدا اصواتي توليد مي كند كه از تركيب يك سري صداهاي مصنوعي ساخته شده است.
Ware tables Sampling:
Ware table بهترين وگرانترين تكنولوژي در كارتهاي صدا است. اين بدان معني است كه صدا در كارتهاي صدا از دستگاههاي واقعي ضبط مي شود. بعنوان مثال از روي يك پيانو يك نمونه كوچك ضبط و ذخيره مي شود و زماني كه موزيك اجرا مي شود در حقيقت شما به اين اصواتي كه بصورت نمونه ضبط شده است گوش مي دهيد، لذا زماني كه اين نمونه هاي صوتي داراي كيفيت بالايي باشند كارت صدا اصوات دل انگيزتري توليد مي كند. در اين حالت صداي پيانو مانند يك پيانو واقعي شنيده مي شود. سيستم Ware table در كارت صداهاي Blasters AWE بكار رفته است.
Physical Modeling:
در اين حالت اصوات توليدي در نتيجه نرم افزار مدل شده اند. در اين حالت به نظر مي آيد كه پروسسور بايد كار طاقت فرسايي انجام دهد.كارت صداهاي Orginal مارك Gold شامل صداي 14 دستگاه هستند كه بدين روش مدل شده اند.
آزمايش صدا:
كيفيت اصلي كارت صدا را بوسيله اجراي يك فايل MIDI مي توان امتحان كرد. در اين حالت براحتي مي توانيد تفاوت را احساس كنيد. همچنين در تعداد نت هايي كه در يك لحظه مي تواند اجرا شود هم، تفاوت وجود دارد.
اگر شما مي خواهيد موزيك خود را در كامپيوتر خود بسازيد، الزاماٌ براي ساختن اين موزيك از صداهاي موجود در كامپيوتر خود استفاده كرده ايد و هرچه كار شما بزرگتر باشد نمونه صداهاي بيشتري احتياج داريد.
بعضي كارتهاي صدا نمونه هاي صداهاي جديد را مي پذيرند و شما مي توانيد نمونه هاي جديد خود را ذخيره سازيد. در اين حالت كارت صدا يك RAM بعنوان حافظه در خود دارد تا بتوانيد صداهاي مورد نظر را روي آن دانلود كنيد.
مبدل آنالوگ به ديجيتال:
زمانيكه در حال ضبط صداهاي آنالوگ هستيد(مثلاٌ هنگام ضبط صدا از ميكروفن) به يك مبدل آنالوگ به ديجيتال احتياج داريد و مبدل ديجيتال به آنالوگ نيز زماني استفاده مي شود كه صداي ديجيتال بايد مجدداٌ براي آمپلي فاير اسپيكرهاي شما به سيگنال آنالوگ تبديل شود.
امواج صدا پس از اين كه از طريق ميكروفن به كارت صدا منتقل مي شوند، در آنجا به يكسري پالسهاي ديجيتال تبديل مي گردند كه هر از چند گاهي در يك فايل ذخيره مي شوند. بنابراين ضبط يك صوت در كامپيوتر شامل يك فرآيند تبديل آنالوگ به ديجيتال ميباشد. اما در حالت اجراي يك فايل صوتي جريان بيتهاي صفر و يك اطلاعاتي تبديل به سيگنالهاي آنالوگي مي شوند كه در نهايت به بلندگوي اسپيكر شما ختم مي گردد.
فرآيند نمونه گيري:
همانطور كه ذكر شد ضبط ديجيتالي صدا را بعنوان نمونه گيري شناختيم. شما مي توانيد هر صدايي را كه مي خواهيد، روي يك فايل ذخيره كنيد و براي اينكار كافي است شما كارت صدايي بهمراه ميكروفن داشته باشيد. عمليات نمونه گيري نيز مي تواند با روشها و كيفيتهاي متفاوت انجام پذيرد:
نمونه گيري 8 بيتي يا 16 بيتي،11.22 يا 44 كيلو هرتز، استريو يا مونو
عددي كه بر حسب كيلو هرتز بيان مي شود نشان مي دهد كه صدا نمونه هاي صوتي چند هزار بار در ثانيه ضبط مي شود.
كيفيت صداي نمونه گيري شده:
يك نمونه صدا مانند صداي ضبط شده روي نوار كاست است كه كيفيت آن مي تواند خوب يا بد باشد در اينجا بر نحوه تنضيمات براي كيفيت گذري مي كنيم.
در هنگام ضبط صداي ديجيتالي در هر ثانيه چندين نمونه از صدا گرفته مي شود هر چه تعداد اين نمونه ها در واحد زمان بيشتر باشد كيفيت بهتر است. طبيعتاً يك نمونه گيري بدون وقفه از سيگنال صوتي بهترين كيفيت را خواهد داشت ولي در عمل غير ممكن است.
براي ضبط سي دي هاي صوتي ( Audio CD ) به تعداد 44100 بار در ثانيه از سيگنال صوتي نمونه گيري مي شود.
كيفيت با واحد Hz و رزولوشن با تعداد بيت اندازه گيري مي شود. هر چه مقدار KHz بيشتر باشد كيفيت بهتر مي شود اما فايل شما هم بزرگتر مي شود. نمونه گيري 8 بيت يا 16 بيت به اين اشاره دارد كه چه مقدار اطلاعات از سيگنال صوتي در هر بار نمونه گيري ذخيره شود. 16 بيت يك كيفيت خوب به ما تحويل مي دهد.
فرض كنيد فايل صوتي ديجيتال شما استريو 2 كانال 16 بيت در 44.1KHz باشد حجم فايل صوتي به صورت زير خواهد بود
176400=44100 نمونه در ثانيه*16 بيت* 2 كانال
همانطور كه مي دانيد 8 بيت برابر يك بايت است بنابراين اندازه فايل ها با كيفيت CD در حالت استريو به صورت زير خواهد بود
زمان اجرا حجم فايل
1 دقيقه 10 مگابايت
1 ساعت 605 مگابايت
74 دقيقه 746 مگابايت
آنچه در اينجا مي بينيد مربوط به فايل با فرمت Wave است. استريو 16 بيت و 44KHz كيفيت بسيار خوبي در اختيار شما قرار مي دهد اما فايلهاي با فرمت Wave حجم زيادي اشغال مي كنند فايلهاي MP3 بسيار فشرده شده اند
كارتهاي صوتي
کارتهایی هستند كه به سيستمتان اجازه ميدهند تا فايلهاي صوتي را اجرا نمائيد. اين كارتها بر روي شكافهاي توسعه (Expansion Slot) در برد اصلي وصل شده و اطلاعات صوتي ديجيتالي را به اطلاعات صوتي آنالوگ تبديل كرده و اين علائم را به بلندگو و يا هدفني كه به كامپيوتر متصل است، منتقل ميكند. اين كارتها داراي يك فيش ورودي براي اتصال وسايلي مانند ميكروفن، MIDI (رابط ديجيتالي دستگاه موسيقي)، JOYSTICK (دسته كنترل كننده بازي) و يا وسايل ديگري مانند ضبط صوت دستگاههاي پخش CD مي باشد. بعضي از كارتهاي صوتي داراي يك كليد براي تنظيم صدا نيز ميباشند.
كارت صوتي كامپيوتر به شما اجازه مي دهد كه از طريق درايو CD-ROM به موسيقي گوش كنيد، آهنگ بسازيد و به آهنگ ساخته شدهي خودتان گوش كنيد. همچنين با اتصال JOYSTICK (دسته كنترل كننده) به درگاه مربوط به بازي (GAME PORT) ، از بازيهايي كه همراه آنها صوت هم وجود دارد، لذت ببريد. بدون كارت صوتي و توانايي آن براي ايجاد چنين قابليتهايي كامپيوتر شما مبدل به يك موجود ساكت خواهد شد.كارتهاي صوتي مشكلات شما را برطرف كرده و ديگر از سكوت و بي صدايي رنج نخواهيد برد. البته امكان دارد كه به هنگام كار با كارتهاي صوتي نيز مشكلاتي پديد آيد كه با دانستن راهحلهاي لازم ميتوانيد آنها را بر طرف نمائيد.
كارتهاي صوتي، بردهاي الكترونيكي
اما مشكل چيست؟
صرف نظر از هرگونه راه حلي كه براي رفع مشكلات مربوط به كارتهاي صوتي استفاده ميشود، بهتر است قبل از انجام هرگونه تغييري در تنظيمات، بارگذاري نرم افزار به روز شده و يا تغيير در پيكره سيستم يك پشتيبان از آن تهيه نمائيد، در آن صورت هرگاه پس از تنظيمات جديد دچار مشكل شديد وصول به برنامهها و وضعيتهاي قبلي امكان پذير خواهد بود.
اگر در كيفيت صدا اشكالي پيش آمد و يا اصلا" صدا دريافت نشد، امكان دارد كه مشكل از كارت صوتي و يا بلندگو باشد. براي تشخيص قسمت معيوب ميتوانيد هدفن را به كارت صوتي متصل كنيد (با قرار دادن شاسي در فيش). اگر نتوانستيد صداي سيستم و يا آهنگ را (از طريق درايو CD-ROM) توسط هدفن بشنويد، در آن صورت كارت صوتي شما مشكلي ندارد و ايراد از بلندگو است.
كاربراني كه از برنامهي WIN 9X (ويندوز 98 يا 95) استفاده ميكنند، ميتوانند براي رفع اشكال صوتي از برنامهي كمكي WIZARD كمك بگيرند. براي اين كار در ويندوز 98 دكمهي Start و سپس گزينهي Help را انتخاب نمائيد. در پنجره Help گزينهي Contents را كليك كنيد و سپس به ترتيب گزينههاي Troubleshooting ، Windows98 Troubleshooting و Sound را انتخاب نمائيد.
ويندوز 98 به شما كمك مي كند كه عيب واقعي دستگاه را پيدا كرده و به كاهش و يا رفع آن عيب بپردازيد. اشكالات موجود در صدا امكان دارد شامل پرش صدا، بدي صدا و يا صداي خشخش بشود كه ويندوز 98 ليستي از پيامهاي مربوط به اين خطاها را تهيه مي نمايد، (اين پيام ها عباراتي مانند MMSystem 263 ، This Is Not A Registered MCI Device،MIDI Output Error Detected و ... ميباشند). درميان اين ليست، مشكل موجود را يافته و پس از انتخاب آن با فشرده شدن دكمهي Next به دنبال كردن دستورالعملهاي موجود بپردازيد تا وقتي كه مشكلتان حل شود.
در Win 95 براي دستيابي به قسمت Troubleshooting، ابتدا دكمهي Start و سپس گزينهي Help را كليك كرده و در پنجرهاي كه پديد ميآيد گزينه Index را انتخاب نمائيد. پس از اين انتخاب در مستطيلي كه براي تايپ كلمات است، كلمهي Troubleshooting را تايپ كنيد، سپس در ليستي كه فهرست مشكلات مربوط به كارت صوتي است از ميان عبارتهائي مانند: Connection problem , Joystick , Hardware conflicts و... به دنبال مشكل موجود بگرديد و پس از يافتن گزينهي مربوطه آن را دوبار كليك كنيد.
گرچه روشهاي مذكور در حل مشكلات صوتي بسيار مفيد هستند اما قادر به رفع عيب و يا ارايهي راه حل براي هر نوع مشكل كارت صوتي نيستند. همانطور كه گفته شد Win 95 در مورد كارتهاي صوتي، انتخابي بنام Troubleshooting ندارد و نيز امكان دارد كه شما در مورد مشكل موجود اطلاعات كافي نداشته باشيد تا به يافتن آن از طريق انتخابهاي موجود در گزينه Troubleshooting بپردازيد. البته در مورد كارتهاي صوتي مشكلاتي هم وجود دارد كه علت و راه حل آنها در برنامهي WIZARD وجود ندارند. بعد از تمام اين تلاشها باز امكان دارد كه مشكل صوتي سيستم شما رفع نشده باشد. اما در هر صورت خيلي نگران نباشيد، بسياري از مشكلات مربوط به كارتهاي صوتي به آساني قابل حل است.
مطابق با اظهارات Frank Powers، رئيس بخش پشتيباني فروش در شركت Voyetra Turtle Beach كه توليد كننده كارتهاي صوتي است، بسياري از مشكلات رايج در رابطه با كارتهاي صوتي به راحتي قابل حل هستند. مثلا گاهي ميتوان با افزايش صدا در رابط ميكسكنندهي كارت صوتي (منظور همان پنجرهي Volum Control است.) مشكل موجود را حل كرد. آقاي Jared Peck از شركت Creative Labs با اين سخنان موافق بوده و اظهار ميدارد كه بيشتر مشكلات كاربرها مربوط به اتصالات غلط فيشهاي كارت صوتي و يا عدم اتصال كامل وسايل خارجي مانند بلندگو ميباشد.
با افزايش تعداد كابلهاي ارتباطي خصوصا" در دستگاههاي جديدتر و يا بلندگوهاي پيچيدهتر احتمال اينكه كاربر فيشهاي كابلها را اشتباه بزند، افزايش مييابد. قبل از بكارگيري هرگونه روش براي حل مشكلات صوتي، ابتدا چك كنيد و مطمئن شويد كه آيا بلندگوي شما كاملا" متصل شده است؟ و آيا در فيش مربوط به كارت صوتي وصل است يا نه؟ بعضي از انواع مودمها داراي فيشهايي شبيه به فيشهاي كارت صوتي هستند و كاربر امكان دارد آنها را با درگاههاي كارت صوتي اشتباه بگيرد.
تنظيمات موجود در پنجرهي Volume Control (و يا Mixer) براي كاربران تازهكار ميتواند گيجكننده باشد چرا كه اغلب كاربرها بايد اين تنظيمات را براي ويژگيهاي مختلفي مانند كانالهاي صوتي، ارتباط تلفني، وسايل مختلف MIDI و كنترلهاي مربوط به ضبط اصوات تنظيم كنند
گاهي امواج صوتي با خروجي يك كارت صوتي در هم ميآميزد و صداي ناهنجاري را ايجاد مينمايد. شما ميتوانيد از اين مشكل جلوگيري كنيد. براي اين منظور بايد مطمئن شويد كه ميزان صداي اصلي (كه در بعضي از سيستمها Master Out ناميده ميشود) بر روي رابط ميكسكننده از صداي وسايل خارجي متصل به كارت صوتي بيشتر است.
در WIN 98 براي دستيابي به پنجرهي Volume Control (رابط ميكسكننده) بر روي شمايل (ICON) بلندگو كه معمولا" در گوشهي سمت راست صفحه مانيتور واقع است رفته و آن را دو بار كليك كنيد. اگر شكل بلندگو در دكمههاي كمكي وجود نداشت، ميتوانيد به ترتيب بر روي گزينههاي Entertainment ,Accessories , Programs , Start,... (در WIN 95 به جاي اين انتخاب، گزينهي MultiMedia را مشاهده ميكنيد.)
كليك كرده و گزينهي Volume Control را انتخاب نمائيد.
براي تنظيم ميزان صدا، ماوس را حركت داده و كليك كنيد. صداي وسايل خارجي مانند ميكروفن و يا توليدكنندهي صداي MIDI را كه استفاده نميشوند، قطع كنيد تا از تداخل صداهاي مربوط به اين منابع جلوگيري به عمل آيد. اگر نسبت سيگنال به اغتشاش كارت صوتي بالا نباشد (90 دسيبل و يا بالاتر) وقتي شما صداي هر كدام از وسايل مورد استفادهي خود را به حد ماكزيمم ميرسانيد، كارت صوتي شروع به سوت كشيدن ميكند و اگر شما بلندگو داشته باشيد، صداي اين سوت را از طريق بلندگو ميتوانيد بشنويد. براي جلوگيري از تداخل صداهاي زمينه، صداي ميكسكننده و بلندگو را در حد قابل قبولي تنظيم كنيد.
قسمت Multi Media را چك كنيد تا مطمئن شويد كه كارت صوتي درست را انتخاب كردهايد. براي اين كار بعد از كليك كردن دكمهي Start ، گزينهي Settings را كليك كنيد. پنجرهاي به نام Multi Media Properties باز ميشود زير گزينهي Audio به سمت شمايلي كه Play Back نام دارد برويد. در مقابل اين شمايل فيلدي را بهنام Preferred Device مشاهده ميكنيد كه داراي فلشي رو به پائين است، آن فلش را كليك كرده و كارت صوتي موردنظرتان را انتخاب كنيد. سپس به قسمتي كه شمايل Recording قرار دارد رفته و فلش رو به پائين موجود در فيلدي كه مقابل اين شمايل است را كليك كرده و كارت صوتي مورد نظر را برجسته كرده و دكمهي Apply را كليك نمائيد.
شما ميتوانيد با استفاده از يك برنامهي بررسي صدا به چككردن PC و قابليتهاي كارت صوتي خود بپردازيد. اين برنامه بر روي نرمافزاري قرار دارد كه توسط شركتهايي مانند Voyetra توليد ميشوند. اين برنامه به كاربران اجازه ميدهد كه مشكلات صوتي سيستم خود را بر طرف نموده و مشكلات احتمالي ديگر را نيز رفع نمايند.
يكي ديگر از راهحلهاي سريع براي رفع مشكلات صوتي، نصب مجدد راهانداز كارت صوتي است. ابتدا اطمينان حاصل كنيد كه راهاندازتان مناسب كارت صوتي است. اين عمل لازم است، خصوصا" اگر شما به تازگي سيستمعامل خود را ارتقاء داده و يا از كارت صوتي قديميتر استفاده نمائيد. بسياري از توليدكنندگان وسايل صوتي و يا كارتهاي صوتي به طور رايگان از طريق پايگاههاي Web راهاندازهاي بهروزشدهاي را ارائه ميدهند كه ميتوان آنها را گرفت و بارگذاري كرد. براي بهروزكردن اطلاعات راهاندازتان ميتوانيد با محافظ فني كارت صوتي تماس بگيريد.
براي اينكه با مشكلي مانند تداخل اطلاعات مربوط به راهاندازها مواجهنشويد، قبل از اضافه كردن راهانداز جديد و يا جابهجائي يك كارت صوتي قديميتر، ابتدا راهاندازهاي قديمي را پاك كنيد تا با مشكل ياد شده كه در ميان كاربران كارت صوتي بسيار رايج است مواجه نشويد. براي اينكه مطمئن شويد اثري از راهانداز قبلي بر روي سيستم شما باقي نمانده، وقتي كامپيوتر در حالت مطمئن (Safe Mode) ميباشد، راهاندازهاي قديمي را حذف كنيد. راهاندازي سيستم در حالت مطمئن موجب ميشود كه سيستم در وضعيتي عاري از آثار راهاندازهاي قبلي بكار افتد و سختافزار كامپيوتر در يك قرنطينه قرار بگيرد. در چنين وضعيتي شما ميتوانيد با خيالي آسوده به يافتن مشكلات صوتي و راهحلآنها بپردازيد. همچنين در حالت مطمئن شما به فايلهايي از درايور دسترسي داريد كه در راهاندازي به حالت نرمال (Normal Mode) قادر به مشاهدهي آنها نيستيد. كاربراني كه از WIN 9X استفاده ميكنند براي قرار گرفتن در حالت مطمئن ميتوانند سيستم را دوباره راهاندازي كرده و دكمهي F8 را درست بعد از شنيدن صداي Beep از سيستم، فشار دهند. در اين صورت شما منوي Microsoft 98(95) StartUp را مشاهده خواهيد كرد. عدد 3 را تايپ كرده و كليد Enter را فشار دهيد. به اين ترتيب سيستم شما در حالت مطمئن راهاندازيخواهد شد.
هنگامي كه در حالت مطمئن قرار داريد، به قسمت Control Panel برويد. در آنجا دو بار شمايل System را كليك كرده و گزينهي Device Manager را انتخاب نمائيد. ليستي را مشاهده خواهيد كرد. در ميانهي اين ليست عبارت Sound , Video And Game Controler را بيابيد و علامت + موجود در كنار آن را كليك كنيد.
حال ميتوانيد ليستي از راهاندازهايمربوط به آن انتخاب را بر روي صفحهي مانيتور مشاهده نمائيد. با برجسته كردن (High Light) هر كدام از راهاندازها و يا وسايل مربوط به كارت صوتي و كليك كردن دكمهي Remove ميتوانيد آنها را حذف نمائيد. پس از حذف تمام راهاندازهاي موردنظر دكمهي OK را كليك كرده و كامپيوتر را مجددا" راهاندازي نمائيد تا بتواند نسخهي نرمالي از سيستمعامل را بارگذاري كند.
به ميز كار ويندوز برگرديد، راهاندازهاي جديد را براي كارت صوتيتان بازگذاري كنيد. براي اين كار بايد پيامهايي كه از برنامهي Win98 Setup Wizard ميباشند را دنبال كنيد. اين پيامها خود به خود بر روي مانيتور ظاهر ميشوند. اگر كارت صوتي جديد داراي قابليت اتصال و اجرا (Pluy and Play) نميباشد و يا كامپيوتر شما وسيلهي جديد را شناسايي نميكند، به قسمت Add New Hardware رفته و برنامهيSetup Wizard را راهاندازي كنيد.
كاربراني كه از Win95 استفاده ميكنند نيز ميتوانند براي دستيابي به Add New Hardware از طريق پنجرهي Control Panel اقدام كنند و دستوراتي را كه از برنامهي كمكي Setup Wizard ارسال ميشوند، را دنبال كرده و اجرا نمايند. گاهي مشكلات صوتي ناشي از ناسازگاري كارت صوتي با سختافزار سيستم ميباشد. قبل از اين كه شما يك كارت صوتي جديد را تهيه نماييد و يا در صدد حل انواع مشكلات مربوط به كارت صوتي باشيد، خوب است كه قبل از هر چيز با پيكرهبندي سيستم خود بيشتر آشنا شده و اطمينان حاصل كنيد كه كامپيوتر شما با كارت صوتي جديد سازگار است.
بعضي از سيستمهاي موجود كه چندان هم گران نيستند در بردهاي اصلي خود داراي اجزاء صوتي مجتمع مي باشند و وقتي كاربر كارت صوتي را نصب ميكند، ممكن است كامپيوتر در حال استفاده از پيش فرض تعبيه شده در منابع صوتي باشد. براي تغيير اين وضعيت و بردن كامپيوتر به وضعيتي كه بتواند از كارت صوتي نصب شده استفاده كند، غالباً لازم است كاربر برخي از تنظيمات سيستم ورودي/خروجي اصلي (BIOS) را تغيير دهد . BIOS اولين رابط ميان كامپيوتر و تجهيزات جانبي آن ميباشد و مسؤوليت بارگذاري و راهاندازي سيستمعامل را در كامپيوتر بر عهده دارد. از آنجايي كه BIOS وظيفهي بسيار مهمي را انجام ميدهد، به هنگام انجام هر گونه تغييري بسيار دقت كنيد چرا كه امكان دارد اين تغييرات موجب از كار افتادن سيستم شما بشود. شما ميتوانيد از محافظ فني كارت صوتي درخواست كنيد كه جزبهجز دستوراتي را كه براي تغيير تنظيمات BIOS لازم است براي شما ارسال كند. امكان دارد بعضي از كاربران مجبور باشند تا از طريق سرهمبندي، سيستم BIOS و يا برد اصلي خود را به روز كنند تا بدين ترتيب مطمئن شوند كه شيارهاي گستردهي PCI (كه اكثر كارتهاي صوتي جديد از آن استفاده ميكنند) با ويندوز 98 كاملاً سازگار هستند. معمولاًبردهايي را بايد به روز كرد كه تاريخ ساخت آنها قبل از عرضهي جديدترين نسخههاي ويندوز به بازار ميباشد.
اكثر كارتهاي صوتي جديد براي شيارهاي PCI طراحي شدهاند تا بتوانند صدايي با كيفيت بهتر را توليد نمايند و تداخل منابع صوتي را نيز به حداقل برسانند. هنوز بعضي از كارتهاي صوتي از شيارهاي گستردهي قديمي كه موسوم به ISA ميباشند، استفاده ميكنند. گاهي اين نوع كارتهاي صوتي به صورت اصلاح شده در بازار با قيمت ارزانتري نسبت به كارتهاي صوتي جديد فروخته ميشوند. بعضي از توليد كنندگان كارتهاي صوتي مانند Creative Labs علاوه بر ارايهي كارتهاي صوتي ارزانتر كه بتوان به جاي كارتهاي PCI از آنها استفاده كرد وجود دارد و همچنين در سيستم بسياري از كامپيوترها كه چند سالي هم بيشتر نيست به بازار آمدهاند، كارت صوتي ISA نصب شده است. كاربران اين نوع كامپيوترها خواستار استفاده از وسايلي هستند كه با كارتهاي صوتي ISA سازگار باشند.
بسياري از كاربران كامپيوتر هنوز با مشكل تداخل IRQ و DMA از جانب كارت ISA با ديگر وسايل نصب شده بر روي سيستم روبرو هستند. IRQ (درخواست وقفه) يكي از مجموعه وقفههاي سخت افزاري ممكن كه توسط يك شماره در كامپيوتر Wintel شناسايي ميشود و هنگامي كه دو دستگاه جانبي يك IRQ يكسان را براي درخواست سرويس از CPU DMA (دسترسي مستقيم به حافظه) نوعي دسترسي حافظهاي است كه كاري با ريزپردازنده نداشته واغلب براي انتقال داده به طور مستقيم بين حافظه و يك وسيله جانبي هوشمند استفاده ميشود. 15 وقفهي IRQ موجود در يك سيستم بخصوص نميتواند با سختافزار ديگري كه از خطوط براي ارتباط با CPU استفاده ميكند به اشتراك گذاشته شود. از خطوط DMA براي انتقال دادهها استفاده ميشود. اين خطوط هم نميتوانند با سختافزار ديگري مشترك شوند. به اين ترتيب بسياري از كارتهاي صوتي ISA كه بيش از يك خط IRQ را براي ارتباط با كامپيوتر استفاده ميكنند با سختافزارهاي ديگري كه در صدد ارتباط با پردازنده هستند، تداخل پيدا ميكنند.
كساني كه از Win9x استفاده ميكنند ميتوانند اين تداخلها را از بين ببرند. براي اين كار دكمهي Start را كليك كرده و وارد Setting شويد و سپس عبارت Control Panel را انتخاب نماييد. در پنجرهي Control Panel بر روي شمايل System دوبار كليك كنيد. در پنجرهاي كه باز ميشود گزينهي Device Manager را انتخاب نماييد. كادري ظاهر ميگردد در اين كادر ابتدا اطمينان حاصل كنيد كه عبارت View Device By Type انتخاب شده است و سپس در ميان گزينههاي موجود حركت كرده و عبارت Sound , Video And Game Controllers را بيابيد و علامت + موجود در كنار اين عبارت را كليك نماييد. حال ميتوانيد فهرستي از وسايل موجود در اين انتخاب را مشاهده كنيد. در اين ليست بر روي نام كارت صوتيتان رفته و با كليك كردن آن را برجسته نماييد و سپس دكمهي Properties را كليك كنيد. پنجرهاي باز ميشود، در اين پنجره گزينهي General را انتخاب نماييد تا بتوانيد از وضعيت كارت صوتي آگاهي يافته و اطلاعات بيشتري دربارهي آن به دست آوريد (البته توجه داشته باشيد كه هنوز خط IRQ از كارت صوتيتان نميتواند با وسايل ديگري كه سيستم شناسايي از اين انتخاب مطمئن شويد كه در كنار عبارت Use automatic Settings عـلامـت ü وجــود ندارد.
در زير عبارت Resource type كادري را مشاهده ميكنيد. در داخل اين كادر با انتخاب عبارت Interrupt Request آن را برجسته نموده و سپس دكمهي Change Setting را كليك كنيد. پنجرهاي بنام Edit Interrupt Request باز ميشود. در داخل اين پنجره فيلد Value را يافته و فلشهاي جهتدار كه در اين فيلد وجود دارند را كليك كنيد تا بتوانيد به IRQ هاي موجود در ارتباط با وسيلهتان را مشاهده كنيد. به كادري كه در پايين اين پنجره به نام Conflict Information است توجه كنيد كه در اين كادر نام هر يك از خطوط IRQ را به طور مختصر نوشته شده است. از اين خطوط موجود، يكي كه كمتر از بقيه مورد استفاده قرار ميگيرد و با وسايل ديگر تداخل ندارد را انتخاب و OK را كليك كنيد. مجدداً OK را كليك كرده و سپس دكمهي Yes را كليك نماييد. حال ميتوانيد كامپيوتر را مجدداً راهاندازي كرده تا شاهد تأثير تنظيمات جديد باشيد. البته شما ميتوانيد براي حل مشكل تداخل از راه ديگري هم عمل كنيد به اين ترتيب كه پيكرهبندي كارت صوتيتان را تغيير دهيد. براي اين منظور در پنجرهاي كه با انتخاب كارتصوتيتان باز ميشود (پنجرهي Sound CardPropertie) گزينهي Resource را انتخاب كرده و سپس در كادر جديدي كه پديد ميآيد عبارت Use Automatic Setting را غير فعال نموده و به سراغ فيلدي برويد كه در مقابل آن عبارت Setting based on: نوشته شده است. با كليك كردن دكمههاي فلشدار موجود در اين فيلد ميتوانيد ليستي از پيكرهبنديهاي متفاوت را مشاهده كنيد. در ميان پيكرهبنديهاي موجود براي كارت صوتي، يكي را انتخاب كنيد. تغيير پيكرهبندي اوليه، باعث تغيير نوع منابعي مانند خط DMA و خط IRQ و مقدار ورودي و خروجي دادهها خواهد شد. خط DMA براي انتقال دادهها بين سختافزار و كامپيوتر استفاده ميشود. بعد از انتخاب يك پيكرهبندي جديد، مجبوريد كه كامپيوتر را مجدداً راهاندازي كنيد. توجه داشته باشيد قبل از راهاندازي مجدد كامپيوتر هنگامي كه در پنجرهي Sound Card Properties قرار داريد و پيكرهبندي جديدي را انتخاب كردهايد، اگر پس از اين انتخاب دكمهي Yes را كليك نكنيد هيچ كدام از تغييراتي كه انجام دادهايد اعمال نخواهد شد.
گاهي هنگام تغييرIRQ و DMA و يا تغيير تنظيمات ديگر لازم است كه شما تنظيمات مربوط به Jumperهاي كارت صوتي را هم تغيير دهيد. Jumperها نقاطي فيزيكي هستند كه بر روي كارت گسترش و يا برد اصلي قرار دارند و بين نقاط مختلف اين مدارهاي الكترونيكي اتصال برقرار ميكنند تا به اين وسيله بتوانند جنبهاي از پيكرهبندي سختافزار را تغيير دهند. اين اتصالات و يا تنظيمات، پيكرهبندي يك كارت را در كامپيوتر معين ميكند. حتي اگر شما تنظيمات موجود در پنجرهي Sound Card Properties را با موفقيت تغيير داده باشيد، تا وقتي كه Jumperهاي روي كارتصوتي با اين پيكرهبندي جديد هماهنگ نباشد وسيلهي شما بخوبي كار نخواهد كرد. گاهي هنگام تهيه وسيلهي صوتي، همراه آن برنامهي كمكي براي پيكرهبندي وجود دارد كه شما ميتوانيد از آن براي به كار ميبرند موجب ايجاد تداخل IRQ ميشوند پيكرهبندي درست و دقيق كارت صوتيتان استفاده كنيد. اما اگر چنين برنامهي كمكي در دسترس نبود، شايد شما مجبور شويد كه تنظيمات Jumperهاي كارت صوتيتان را با دست تنظيم كنيد. اما اگر شما دقيقاً به تغيير تنظيمات Jumper ها وارد نيستيد، درصدد نباشيد كه اين كار را خودتان انجام دهيد بلكه سعي كنيد با متخصصي مشورت كنيد كه ميداند چگونه Jumperهاي كارت صوتي را تنظيم كند تا كارت صوتي به يك پيكرهبندي درست برسد.
مشكلات ديگري نيز در ارتباط با كارت صوتي وجود دارند. براي مثال يكي از حالتهايي كه امكان دارد باعث گيج شدن كاربر شود وقتي است كه كارت صوتي براي مدتي به خوبي عمل كردهاما به ناگاه متوقف شده و يا صدايي ناهنجار توليد ميكند. اين مشكل به علت پوسيدگي سيمها و يا شل شدن يا جدا شدن سيمها، اتصالات داخل كامپيوتر، اتصالات مربوط به بلندگو و يا ديگر وسايل جانبي ميتواند باشد. يكي از مشكلات نادري كه اتفاق ميافتد هنگامي به كه يك كارت صوتي PCI در كامپيوتري نصب ميشود كه تاريخ ساخت آن كامپيوتر همزمان با ارايه فنآوري مربوط به شيارهاي PCI بوده است. بعضي از بردهاي اصلي سيستم نميتوانند كارتهاي صوتي كه از شيارهاي PCI استفاده ميكنند را شناسايي كنند، بخصوص اگر از اين شيارها قبلاً براي نصب كارت PCI ديگري براي يك وسيلهي ديگر استفاده شده باشند. كاربراني كه با اين مشكل روبرو هستند بايد كارت صوتي را در شيارهاي PCI ديگري كه در برد اصلي وجود دارند نصب كنند تا ببينند كه آيا مشكل حل ميشود يا نه؟
گاهي لازم است كه از اتصال درست كارت صوتي خود در شيار گسترده مطمئن شويد. وقتي شما كارت صوتي را در شيارهاي ISA و يا PCI نصب ميكنيد خيلي كم امكان دارد كه اين اتصالات باز شوند مگر اين كه شما بعد از اين اتصالات، كامپيوتر را حركت داده باشيد و يا وسايل ديگري را نصب كرده باشيد كه باعث شل شدن بعضي از سيمها و يا كابلها شده باشد. هميشه قبل از باز كردن Case و نصب مجدد كارت صوتي و يا بازديد سيمها، كامپيوتر را كاملاً خاموش كنيد. هنگامي كه كامپيوتر را باز ميكنيد اجزايي مانند مودم و يا كارتهاي گرافيكي موجود را نيز چك كنيد چرا كه امكان دارد به علت نامناسب بودن محافظها، از نظر الكتريكي با كارتهاي صوتي شما تداخل و برخورد داشته باشند. هر چند كه اين تداخلهاي الكتريكي كم باشند اما ميتوانند باعث ايجاد ناهنجاري در صداي توليد شده بشوند. اگر امكان دارد كارت صوتيتان را در شيار ديگري نصب كنيد تا از اين اجزا فاصله داشته باشند. اگر با بكار بردن همهي اين راهها هنوز هم كارت صوتيتان مشكل داشت، امكان دارد كه كارت صوتي كه در اختيار داريد خراب بوده و يا از نظر ارسال امواج صوتي دچار نقص شده باشد. همچنين مشكل ميتواند مربوط به اجزاي ديگري از خود كامپيوتر مانند درايو CD-ROM باشد و اگر مشكل كارت صوتي به درايوCD-ROM مربوط ميشود بايد به طور دقيق فقط به اصلاح اين قسمت پرداخت.
در هر صورت شما با تلاشي كه به كار ميبريد و زماني كه صرف ميكنيد، قادر خواهيد بود كه مشكلات صوتي سيستم خود را حل كرده و يا آن را به حداقل برسانيد. انجام بيشتر راهحلهاي گفته شده بسيار آسان بوده و شما پس از رفع اشكالات احتمالي ميتوانيد از همهي قابليتهاي چند رسانهاي كامپيوتر خود لذت ببريد.
رفع مشكل مربوط به بلندگو
احتمال دارد كه شما بيشتر مشكلات مربوط به صداي سيستم را تنها ناشي از خرابي كارت صوتي، اتصالات اشتباه در داخل كامپيوتر و يا باز شدن كابلهاي موجود در پشت كارت صوتي بدانيد. اما گاهي مشكلات صوتي سيستم از جانب بلندگو نيز ميتواند باشد كه بيشتر شامل اتصالات غلط ميباشد. قبل از اين كه به رفع اشكال از جانب بلندگوها بپردازيد، آنها را به فيش خروجي يك وسيلهي جانبي ديگر متصل كنيد. اگر توانستيد صدا را بشنويد بايد مطمئن شويد كه مشكل از جانب بلندگوها نيست. اما اگر نتوانستيد صدا را بشنويد بايد اقدام به رفع مشكل موجود در بلندگوها بكنيد و قبل از هركار اطمينان حاصل كنيد كه بلندگوها روشن هستند و صداي آنها زياد است. سپس اتصالاتي را كه به بلندگوها وارد شده و يا از آنها خارج ميشوند را چك كنيد. امروزه بسياري از سيستمهاي صوتي پيچيده نياز به اتصالات متعددي از جانب بلندگوها به طرف آمپليفاير و پشت كامپيوتر دارند. بسياري از سيستمهاي مربوط به بلندگو نياز به يك آداپتور جريان متناوب (AC) دارند واين آداپتور به يك پريز وصل ميشود و به عنوان يك منبع تغذيهي خارجي، جرياني را كه كارت صوتي براي تقويت نياز دارد، تأمين ميكند. با استفاده از كاتالوگ بلندگوها اطمينان حاصل كنيد كه تمام اتصالات لازم انجام گرفته است و نيز كابل بلندگو را بازديد كرده تا مطمئن شويد كه اين كابل به درگاه درست و مربوطه بر روي كارت صوتي متصل شده است. همچنين چك كنيد كه آيا كابلهاي بلندگو در خود سيستم بلندگوها به وروديهاي درست ومناسب متصل هستند يا نه.
پس ازدستيابي به پنجره Multimedia Properties ميتوانيد تحقيق كنيد كه آيا سيستم شما با پيكره بندي بلندگويي كه استفاده ميكنيد هماهنگ هست يا خير ؟ براي اين منظور از دكمهي Start وارد شده و به ترتيب گزينههاي Settings و Control Panel را كليك كرده و در پنجرهي Control Panel بر روي شمايل Multimedia دوبار كليك كنيد. پنجرهاي بنام Multimedia Properties ظاهر ميشود. در اين پنجره زير گزينهي Audio كادري بنام Play back را مشاهده ميكنيد. در اين كادر بر روي عبارت Advanced Properties رفته و آن را كليك نماييد. در پنجرهاي كه بنام Advanced Audio Properties باز ميشود، دكمهي فلشداري كه براي مستطيل Speaker Setup ميباشد را كليك كنيد تا بتوانيد در ميان ليست موجود نوع بلندگويي كه ميخواهيد استفاده كنيد را انتخاب نماييد. در اين ليست شما انواع مختلفي از پيكرهبنديهاي بلندگو مانند Quadra phonic (چهارباندي)، Monitor Mounted (كارگذاشته شده در داخل مانيتور)، Desktop (روميزي) و... را مشاهده ميكنيد.
اگر صدا دچار خرابي بشود امكان دارد كه اين خرابي صدا به خاطر تداخل الكترونيكي بلندگو با مانيتور باشد. در حقيقت بلندگوي خود را كمي دورتر از مانيتور قرار دهيد و بدين ترتيب شما ميتوانيد تداخلهايي كه بلندگو با تجهيزات جانبي دارد را كاهش داده و در اين صورت قطعاً كيفيت صداي مانيتورتان هم بهتر خواهد شد.
حال اگر با وجود تمام راهحلهايي كه ارايه شد هنوز هم بلندگويتان كار نميكند امكان دارد كه بلندگويتان خراب باشد و يا اصلاً مشكل صدا از جانب بلندگو نباشد. قبل از اين كه مراحل بيشتري را در رفع اشكال موجود طي كنيد با محافظ فني شركت توليد كنندهي بلندگو و يا كارت صوتي تماس بگيريد و يا به پايگاهي از Web كه به شركت توليد كنندهي بلندگو مربوط است مراجعه كرده و در اين خصوص راهنمايي بيشتري تقاضا بكنيد.
http://images.speed-link.de/prodpics/SL-8861-SRD/large/sl-8861-srd_1.jpg
مبانی کارت صدا
يک کارت صدا دارای بخش های متفاوت زير است :
يک پردازنده سيگنال های ديجيتال (DSP) که مسئول انجام اغلب عمليات( محاسبات ) مورد نظر است .
يک مبدل ديجتيال به آنالوگ (DAC)
يک مبدل آنالوگ به ديجيتال(ADC) برای صوت ورودی به کامپيوتر
حافظه ROM و يا Flash برای ذخيره سازی داده
يک اينترفيس دستگاههای موزيکال ديجيتالی (MIDI) برای اتصال دستگاه های موزيک خارجی
کانکنورهای لازم برای اتصال به ميکروفن و يا بلندگو
يک پورت خاص " بازی" برای اتصال Joystick
اغلب کارت های صدا که امروره استفاده می گردد از نوع PCI بوده و در يکی از اسلات های آزاد برد اصلی نصب می گردند. کارت های صدای قديمی عمدتا" از نوع ISA بودند. اکثر کامپيوتر های جديد کارت صدا را بصورت يک تراشه و بر روی برد اصلی دارند. در اين نوع کامپيوترهای اسلاتی برروی برد اصلی استفاده نشده وبدين ترتيب يک اسلات صرفه جوئی شده است ! SoundBlaster Pro بعنوان يک استاندارد در دنيای کارت های صدا مطرح است .
اغلب توليد کنندگان کارت صدا از مجموعه تراشه های مشابه استفاده می نمايند.پس از طراحی تراشه های فوق توسط شرکت های مربوطه توليد کنندگان کارت صدا، امکانات و قابليت های دلخواه خود را به آنها اضافه می نمايند.
کارت صدا را می توان به يکی از دستگاههای زير متصل نمود :
هدفون
بلندگو (Speaker)
يک منبع ورودی آنالوگ نظير : ميکروفن راديوضبط صوت و CD player
يک منبع ورودی ديجيتال نظير CD-Rom
يک منبع آنالوگ خروجی نظير ظبط صوت
يک منبع ديجيتال خروجی نظير CD-R
عمليات کارت صدا
يک کارت صدا قادر به انجام چهار عمليات خاص در رابطه با صدا است :
پخش موزيک های از قبل ضبط شده ( از CD فايل های صوتی نظير mp3 و يا Wav ) بازی ويا DVD
ضبط صدا با حالات متفاوت
ترکيب نمودن صداها
پردازش صوت های موجود
عمليات دريافت و ارسال صوت (صدا) برای کارت صدا از طريق بخش های DAC و ADC انجام می گيرد. پردازش های لازم و مورد نياز بر روی صوت توسط DSP انجام می گيرد و بدين ترتيب عمليات اضافه ای برای پردازنده اصلی کامپيوتر بوجود نخواهد آمد.
توليد صوت
فرض کنيد، قصد داشته باشيم که از طريق ميکروفن صدای خود را به کامپيوتر انتقال دهيم . در اين حالت کارت صدا يک فايل صوتی با فرمت wav را ايجاد و داده های ارسالی توسط ميکروفن در آن ذخيره گردند.فرآيند فوق شامل مراحل زير است :
1 - کارت صدا از طريق کانکنور ميکروفن سيگنال های پيوسته و آنالوگی را دريافت می دارد.
2 - از طريق نرم افزار مربوطه نوع دستگاه ورودی برای ضبط صدا را مشخص می نمائيم .
3 - سيگنال آنالوگ ارسالی توسط ميکروفن بلافاصله توسط تراشه مبدل آنالوگ به ديجيتال (ADC) تبديل و يک فايل حاوی صفر و يک توليد می گردد.
4 - خروجی توليد شده توسط ADC در اختيار تراشه DSP برای انجام پردازش های لازم گذاشته می شود. DSP توسط مجموعه دستوراتی که در تراشه ديگر است برنامه ريزی برای انجام عمليات خاص می گردد. يکی از عملياتی که DSP انجام می دهد فشرده سازی داده های ديجيتال بمنظور ذخيره سازی است .
5 - خروجی DSP با توجه به نوع اتصالات کارت صدا در اختيار گذرگاه داده کامپيوتر قرار می گيرد.
6 - داده های ديجيتال توسط پردازنده اصلی کامپيوتر پردازش و در ادامه برای ذخيره سازی در اختيار کنترل کننده هارد ديسک گذاشته می شوند.. کنترل کننده هارد ديسک اطلاعات را بر روی هارد و بعنوان يک فايل ضبط شده صوتی ذخيره خواهد کرد.
شنيدن صوت
مراحل شنيدن ( گوش دادن ) به صوت بشرح زير می باشد ( برعکس روش گفته شده در ارتباط باضبط صوت)
1 - داده های ديجيتال از هارد ديسک خوانده شده و در اختيار پردازنده اصلی قرار می گيرند.
2 - پردازنده اصلی داده ها را برای DSP موجود بر روی کارت صدا ارسال می دارد.
3 - DSP داده های ديجيتال را ازحالت فشرده خارج می نمايد.
4 - داده های ديجيتال غيرفشرده شده توسط DSP بلافاصله توسط مبدل ديجيتال به آنالوگ(DAC) پردازش و يک سيگنال آنالوگ ايجاد می گردد. سيگنال های فوق از طريق هدفوق و يا بلندگو قابل شنيدن خواهندبود
كارت صدا
كارت هاي صدا حداقل 4 وظيفه را در كامپيوتر بر عهده دارد. آنها بعنوان synthesizer رابط MIDI و مبدل آنالوگ به ديجيتال (A/D) در حال ضبط كردن و مبدل ديجيتال به آنالوگ (D/A) در حال پخش عمل مي كنند. اكنون به توضيح هر كدام مي پرداريم:
The Synthesizer:
Synthesizer رساننده صدايي است كه كارت صدا توليد كرده است. در اينجا ما سه نوع سيستم داريم:
FM Synthesiz
Ware tables Sampling
Physical Modeling
FM Synthesiz:
ارزانترين كارتهاي صدا از تكنولوژي FM براي مدل كردن آلات موسيقي متفاوت استفاده مي كنند. اين كارتهاي صدا واقعاٌ Synthesizer هستند. كارت صدا اصواتي توليد مي كند كه از تركيب يك سري صداهاي مصنوعي ساخته شده است.
Ware tables Sampling:
Ware table بهترين وگرانترين تكنولوژي در كارتهاي صدا است. اين بدان معني است كه صدا در كارتهاي صدا از دستگاههاي واقعي ضبط مي شود. بعنوان مثال از روي يك پيانو يك نمونه كوچك ضبط و ذخيره مي شود و زماني كه موزيك اجرا مي شود در حقيقت شما به اين اصواتي كه بصورت نمونه ضبط شده است گوش مي دهيد، لذا زماني كه اين نمونه هاي صوتي داراي كيفيت بالايي باشند كارت صدا اصوات دل انگيزتري توليد مي كند. در اين حالت صداي پيانو مانند يك پيانو واقعي شنيده مي شود. سيستم Ware table در كارت صداهاي Blasters AWE بكار رفته است.
Physical Modeling:
در اين حالت اصوات توليدي در نتيجه نرم افزار مدل شده اند. در اين حالت به نظر مي آيد كه پروسسور بايد كار طاقت فرسايي انجام دهد.كارت صداهاي Orginal مارك Gold شامل صداي 14 دستگاه هستند كه بدين روش مدل شده اند.
آزمايش صدا:
كيفيت اصلي كارت صدا را بوسيله اجراي يك فايل MIDI مي توان امتحان كرد. در اين حالت براحتي مي توانيد تفاوت را احساس كنيد. همچنين در تعداد نت هايي كه در يك لحظه مي تواند اجرا شود هم، تفاوت وجود دارد.
اگر شما مي خواهيد موزيك خود را در كامپيوتر خود بسازيد، الزاماٌ براي ساختن اين موزيك از صداهاي موجود در كامپيوتر خود استفاده كرده ايد و هرچه كار شما بزرگتر باشد نمونه صداهاي بيشتري احتياج داريد.
بعضي كارتهاي صدا نمونه هاي صداهاي جديد را مي پذيرند و شما مي توانيد نمونه هاي جديد خود را ذخيره سازيد. در اين حالت كارت صدا يك RAM بعنوان حافظه در خود دارد تا بتوانيد صداهاي مورد نظر را روي آن دانلود كنيد.
مبدل آنالوگ به ديجيتال:
زمانيكه در حال ضبط صداهاي آنالوگ هستيد(مثلاٌ هنگام ضبط صدا از ميكروفن) به يك مبدل آنالوگ به ديجيتال احتياج داريد و مبدل ديجيتال به آنالوگ نيز زماني استفاده مي شود كه صداي ديجيتال بايد مجدداٌ براي آمپلي فاير اسپيكرهاي شما به سيگنال آنالوگ تبديل شود.
امواج صدا پس از اين كه از طريق ميكروفن به كارت صدا منتقل مي شوند، در آنجا به يكسري پالسهاي ديجيتال تبديل مي گردند كه هر از چند گاهي در يك فايل ذخيره مي شوند. بنابراين ضبط يك صوت در كامپيوتر شامل يك فرآيند تبديل آنالوگ به ديجيتال ميباشد. اما در حالت اجراي يك فايل صوتي جريان بيتهاي صفر و يك اطلاعاتي تبديل به سيگنالهاي آنالوگي مي شوند كه در نهايت به بلندگوي اسپيكر شما ختم مي گردد.
فرآيند نمونه گيري:
همانطور كه ذكر شد ضبط ديجيتالي صدا را بعنوان نمونه گيري شناختيم. شما مي توانيد هر صدايي را كه مي خواهيد، روي يك فايل ذخيره كنيد و براي اينكار كافي است شما كارت صدايي بهمراه ميكروفن داشته باشيد. عمليات نمونه گيري نيز مي تواند با روشها و كيفيتهاي متفاوت انجام پذيرد:
نمونه گيري 8 بيتي يا 16 بيتي،11.22 يا 44 كيلو هرتز، استريو يا مونو
عددي كه بر حسب كيلو هرتز بيان مي شود نشان مي دهد كه صدا نمونه هاي صوتي چند هزار بار در ثانيه ضبط مي شود.
كيفيت صداي نمونه گيري شده:
يك نمونه صدا مانند صداي ضبط شده روي نوار كاست است كه كيفيت آن مي تواند خوب يا بد باشد در اينجا بر نحوه تنضيمات براي كيفيت گذري مي كنيم.
در هنگام ضبط صداي ديجيتالي در هر ثانيه چندين نمونه از صدا گرفته مي شود هر چه تعداد اين نمونه ها در واحد زمان بيشتر باشد كيفيت بهتر است. طبيعتاً يك نمونه گيري بدون وقفه از سيگنال صوتي بهترين كيفيت را خواهد داشت ولي در عمل غير ممكن است.
براي ضبط سي دي هاي صوتي ( Audio CD ) به تعداد 44100 بار در ثانيه از سيگنال صوتي نمونه گيري مي شود.
كيفيت با واحد Hz و رزولوشن با تعداد بيت اندازه گيري مي شود. هر چه مقدار KHz بيشتر باشد كيفيت بهتر مي شود اما فايل شما هم بزرگتر مي شود. نمونه گيري 8 بيت يا 16 بيت به اين اشاره دارد كه چه مقدار اطلاعات از سيگنال صوتي در هر بار نمونه گيري ذخيره شود. 16 بيت يك كيفيت خوب به ما تحويل مي دهد.
فرض كنيد فايل صوتي ديجيتال شما استريو 2 كانال 16 بيت در 44.1KHz باشد حجم فايل صوتي به صورت زير خواهد بود
176400=44100 نمونه در ثانيه*16 بيت* 2 كانال
همانطور كه مي دانيد 8 بيت برابر يك بايت است بنابراين اندازه فايل ها با كيفيت CD در حالت استريو به صورت زير خواهد بود
زمان اجرا حجم فايل
1 دقيقه 10 مگابايت
1 ساعت 605 مگابايت
74 دقيقه 746 مگابايت
آنچه در اينجا مي بينيد مربوط به فايل با فرمت Wave است. استريو 16 بيت و 44KHz كيفيت بسيار خوبي در اختيار شما قرار مي دهد اما فايلهاي با فرمت Wave حجم زيادي اشغال مي كنند فايلهاي MP3 بسيار فشرده شده اند
كارتهاي صوتي
کارتهایی هستند كه به سيستمتان اجازه ميدهند تا فايلهاي صوتي را اجرا نمائيد. اين كارتها بر روي شكافهاي توسعه (Expansion Slot) در برد اصلي وصل شده و اطلاعات صوتي ديجيتالي را به اطلاعات صوتي آنالوگ تبديل كرده و اين علائم را به بلندگو و يا هدفني كه به كامپيوتر متصل است، منتقل ميكند. اين كارتها داراي يك فيش ورودي براي اتصال وسايلي مانند ميكروفن، MIDI (رابط ديجيتالي دستگاه موسيقي)، JOYSTICK (دسته كنترل كننده بازي) و يا وسايل ديگري مانند ضبط صوت دستگاههاي پخش CD مي باشد. بعضي از كارتهاي صوتي داراي يك كليد براي تنظيم صدا نيز ميباشند.
كارت صوتي كامپيوتر به شما اجازه مي دهد كه از طريق درايو CD-ROM به موسيقي گوش كنيد، آهنگ بسازيد و به آهنگ ساخته شدهي خودتان گوش كنيد. همچنين با اتصال JOYSTICK (دسته كنترل كننده) به درگاه مربوط به بازي (GAME PORT) ، از بازيهايي كه همراه آنها صوت هم وجود دارد، لذت ببريد. بدون كارت صوتي و توانايي آن براي ايجاد چنين قابليتهايي كامپيوتر شما مبدل به يك موجود ساكت خواهد شد.كارتهاي صوتي مشكلات شما را برطرف كرده و ديگر از سكوت و بي صدايي رنج نخواهيد برد. البته امكان دارد كه به هنگام كار با كارتهاي صوتي نيز مشكلاتي پديد آيد كه با دانستن راهحلهاي لازم ميتوانيد آنها را بر طرف نمائيد.
كارتهاي صوتي، بردهاي الكترونيكي
اما مشكل چيست؟
صرف نظر از هرگونه راه حلي كه براي رفع مشكلات مربوط به كارتهاي صوتي استفاده ميشود، بهتر است قبل از انجام هرگونه تغييري در تنظيمات، بارگذاري نرم افزار به روز شده و يا تغيير در پيكره سيستم يك پشتيبان از آن تهيه نمائيد، در آن صورت هرگاه پس از تنظيمات جديد دچار مشكل شديد وصول به برنامهها و وضعيتهاي قبلي امكان پذير خواهد بود.
اگر در كيفيت صدا اشكالي پيش آمد و يا اصلا" صدا دريافت نشد، امكان دارد كه مشكل از كارت صوتي و يا بلندگو باشد. براي تشخيص قسمت معيوب ميتوانيد هدفن را به كارت صوتي متصل كنيد (با قرار دادن شاسي در فيش). اگر نتوانستيد صداي سيستم و يا آهنگ را (از طريق درايو CD-ROM) توسط هدفن بشنويد، در آن صورت كارت صوتي شما مشكلي ندارد و ايراد از بلندگو است.
كاربراني كه از برنامهي WIN 9X (ويندوز 98 يا 95) استفاده ميكنند، ميتوانند براي رفع اشكال صوتي از برنامهي كمكي WIZARD كمك بگيرند. براي اين كار در ويندوز 98 دكمهي Start و سپس گزينهي Help را انتخاب نمائيد. در پنجره Help گزينهي Contents را كليك كنيد و سپس به ترتيب گزينههاي Troubleshooting ، Windows98 Troubleshooting و Sound را انتخاب نمائيد.
ويندوز 98 به شما كمك مي كند كه عيب واقعي دستگاه را پيدا كرده و به كاهش و يا رفع آن عيب بپردازيد. اشكالات موجود در صدا امكان دارد شامل پرش صدا، بدي صدا و يا صداي خشخش بشود كه ويندوز 98 ليستي از پيامهاي مربوط به اين خطاها را تهيه مي نمايد، (اين پيام ها عباراتي مانند MMSystem 263 ، This Is Not A Registered MCI Device،MIDI Output Error Detected و ... ميباشند). درميان اين ليست، مشكل موجود را يافته و پس از انتخاب آن با فشرده شدن دكمهي Next به دنبال كردن دستورالعملهاي موجود بپردازيد تا وقتي كه مشكلتان حل شود.
در Win 95 براي دستيابي به قسمت Troubleshooting، ابتدا دكمهي Start و سپس گزينهي Help را كليك كرده و در پنجرهاي كه پديد ميآيد گزينه Index را انتخاب نمائيد. پس از اين انتخاب در مستطيلي كه براي تايپ كلمات است، كلمهي Troubleshooting را تايپ كنيد، سپس در ليستي كه فهرست مشكلات مربوط به كارت صوتي است از ميان عبارتهائي مانند: Connection problem , Joystick , Hardware conflicts و... به دنبال مشكل موجود بگرديد و پس از يافتن گزينهي مربوطه آن را دوبار كليك كنيد.
گرچه روشهاي مذكور در حل مشكلات صوتي بسيار مفيد هستند اما قادر به رفع عيب و يا ارايهي راه حل براي هر نوع مشكل كارت صوتي نيستند. همانطور كه گفته شد Win 95 در مورد كارتهاي صوتي، انتخابي بنام Troubleshooting ندارد و نيز امكان دارد كه شما در مورد مشكل موجود اطلاعات كافي نداشته باشيد تا به يافتن آن از طريق انتخابهاي موجود در گزينه Troubleshooting بپردازيد. البته در مورد كارتهاي صوتي مشكلاتي هم وجود دارد كه علت و راه حل آنها در برنامهي WIZARD وجود ندارند. بعد از تمام اين تلاشها باز امكان دارد كه مشكل صوتي سيستم شما رفع نشده باشد. اما در هر صورت خيلي نگران نباشيد، بسياري از مشكلات مربوط به كارتهاي صوتي به آساني قابل حل است.
مطابق با اظهارات Frank Powers، رئيس بخش پشتيباني فروش در شركت Voyetra Turtle Beach كه توليد كننده كارتهاي صوتي است، بسياري از مشكلات رايج در رابطه با كارتهاي صوتي به راحتي قابل حل هستند. مثلا گاهي ميتوان با افزايش صدا در رابط ميكسكنندهي كارت صوتي (منظور همان پنجرهي Volum Control است.) مشكل موجود را حل كرد. آقاي Jared Peck از شركت Creative Labs با اين سخنان موافق بوده و اظهار ميدارد كه بيشتر مشكلات كاربرها مربوط به اتصالات غلط فيشهاي كارت صوتي و يا عدم اتصال كامل وسايل خارجي مانند بلندگو ميباشد.
با افزايش تعداد كابلهاي ارتباطي خصوصا" در دستگاههاي جديدتر و يا بلندگوهاي پيچيدهتر احتمال اينكه كاربر فيشهاي كابلها را اشتباه بزند، افزايش مييابد. قبل از بكارگيري هرگونه روش براي حل مشكلات صوتي، ابتدا چك كنيد و مطمئن شويد كه آيا بلندگوي شما كاملا" متصل شده است؟ و آيا در فيش مربوط به كارت صوتي وصل است يا نه؟ بعضي از انواع مودمها داراي فيشهايي شبيه به فيشهاي كارت صوتي هستند و كاربر امكان دارد آنها را با درگاههاي كارت صوتي اشتباه بگيرد.
تنظيمات موجود در پنجرهي Volume Control (و يا Mixer) براي كاربران تازهكار ميتواند گيجكننده باشد چرا كه اغلب كاربرها بايد اين تنظيمات را براي ويژگيهاي مختلفي مانند كانالهاي صوتي، ارتباط تلفني، وسايل مختلف MIDI و كنترلهاي مربوط به ضبط اصوات تنظيم كنند
گاهي امواج صوتي با خروجي يك كارت صوتي در هم ميآميزد و صداي ناهنجاري را ايجاد مينمايد. شما ميتوانيد از اين مشكل جلوگيري كنيد. براي اين منظور بايد مطمئن شويد كه ميزان صداي اصلي (كه در بعضي از سيستمها Master Out ناميده ميشود) بر روي رابط ميكسكننده از صداي وسايل خارجي متصل به كارت صوتي بيشتر است.
در WIN 98 براي دستيابي به پنجرهي Volume Control (رابط ميكسكننده) بر روي شمايل (ICON) بلندگو كه معمولا" در گوشهي سمت راست صفحه مانيتور واقع است رفته و آن را دو بار كليك كنيد. اگر شكل بلندگو در دكمههاي كمكي وجود نداشت، ميتوانيد به ترتيب بر روي گزينههاي Entertainment ,Accessories , Programs , Start,... (در WIN 95 به جاي اين انتخاب، گزينهي MultiMedia را مشاهده ميكنيد.)
كليك كرده و گزينهي Volume Control را انتخاب نمائيد.
براي تنظيم ميزان صدا، ماوس را حركت داده و كليك كنيد. صداي وسايل خارجي مانند ميكروفن و يا توليدكنندهي صداي MIDI را كه استفاده نميشوند، قطع كنيد تا از تداخل صداهاي مربوط به اين منابع جلوگيري به عمل آيد. اگر نسبت سيگنال به اغتشاش كارت صوتي بالا نباشد (90 دسيبل و يا بالاتر) وقتي شما صداي هر كدام از وسايل مورد استفادهي خود را به حد ماكزيمم ميرسانيد، كارت صوتي شروع به سوت كشيدن ميكند و اگر شما بلندگو داشته باشيد، صداي اين سوت را از طريق بلندگو ميتوانيد بشنويد. براي جلوگيري از تداخل صداهاي زمينه، صداي ميكسكننده و بلندگو را در حد قابل قبولي تنظيم كنيد.
قسمت Multi Media را چك كنيد تا مطمئن شويد كه كارت صوتي درست را انتخاب كردهايد. براي اين كار بعد از كليك كردن دكمهي Start ، گزينهي Settings را كليك كنيد. پنجرهاي به نام Multi Media Properties باز ميشود زير گزينهي Audio به سمت شمايلي كه Play Back نام دارد برويد. در مقابل اين شمايل فيلدي را بهنام Preferred Device مشاهده ميكنيد كه داراي فلشي رو به پائين است، آن فلش را كليك كرده و كارت صوتي موردنظرتان را انتخاب كنيد. سپس به قسمتي كه شمايل Recording قرار دارد رفته و فلش رو به پائين موجود در فيلدي كه مقابل اين شمايل است را كليك كرده و كارت صوتي مورد نظر را برجسته كرده و دكمهي Apply را كليك نمائيد.
شما ميتوانيد با استفاده از يك برنامهي بررسي صدا به چككردن PC و قابليتهاي كارت صوتي خود بپردازيد. اين برنامه بر روي نرمافزاري قرار دارد كه توسط شركتهايي مانند Voyetra توليد ميشوند. اين برنامه به كاربران اجازه ميدهد كه مشكلات صوتي سيستم خود را بر طرف نموده و مشكلات احتمالي ديگر را نيز رفع نمايند.
يكي ديگر از راهحلهاي سريع براي رفع مشكلات صوتي، نصب مجدد راهانداز كارت صوتي است. ابتدا اطمينان حاصل كنيد كه راهاندازتان مناسب كارت صوتي است. اين عمل لازم است، خصوصا" اگر شما به تازگي سيستمعامل خود را ارتقاء داده و يا از كارت صوتي قديميتر استفاده نمائيد. بسياري از توليدكنندگان وسايل صوتي و يا كارتهاي صوتي به طور رايگان از طريق پايگاههاي Web راهاندازهاي بهروزشدهاي را ارائه ميدهند كه ميتوان آنها را گرفت و بارگذاري كرد. براي بهروزكردن اطلاعات راهاندازتان ميتوانيد با محافظ فني كارت صوتي تماس بگيريد.
براي اينكه با مشكلي مانند تداخل اطلاعات مربوط به راهاندازها مواجهنشويد، قبل از اضافه كردن راهانداز جديد و يا جابهجائي يك كارت صوتي قديميتر، ابتدا راهاندازهاي قديمي را پاك كنيد تا با مشكل ياد شده كه در ميان كاربران كارت صوتي بسيار رايج است مواجه نشويد. براي اينكه مطمئن شويد اثري از راهانداز قبلي بر روي سيستم شما باقي نمانده، وقتي كامپيوتر در حالت مطمئن (Safe Mode) ميباشد، راهاندازهاي قديمي را حذف كنيد. راهاندازي سيستم در حالت مطمئن موجب ميشود كه سيستم در وضعيتي عاري از آثار راهاندازهاي قبلي بكار افتد و سختافزار كامپيوتر در يك قرنطينه قرار بگيرد. در چنين وضعيتي شما ميتوانيد با خيالي آسوده به يافتن مشكلات صوتي و راهحلآنها بپردازيد. همچنين در حالت مطمئن شما به فايلهايي از درايور دسترسي داريد كه در راهاندازي به حالت نرمال (Normal Mode) قادر به مشاهدهي آنها نيستيد. كاربراني كه از WIN 9X استفاده ميكنند براي قرار گرفتن در حالت مطمئن ميتوانند سيستم را دوباره راهاندازي كرده و دكمهي F8 را درست بعد از شنيدن صداي Beep از سيستم، فشار دهند. در اين صورت شما منوي Microsoft 98(95) StartUp را مشاهده خواهيد كرد. عدد 3 را تايپ كرده و كليد Enter را فشار دهيد. به اين ترتيب سيستم شما در حالت مطمئن راهاندازيخواهد شد.
هنگامي كه در حالت مطمئن قرار داريد، به قسمت Control Panel برويد. در آنجا دو بار شمايل System را كليك كرده و گزينهي Device Manager را انتخاب نمائيد. ليستي را مشاهده خواهيد كرد. در ميانهي اين ليست عبارت Sound , Video And Game Controler را بيابيد و علامت + موجود در كنار آن را كليك كنيد.
حال ميتوانيد ليستي از راهاندازهايمربوط به آن انتخاب را بر روي صفحهي مانيتور مشاهده نمائيد. با برجسته كردن (High Light) هر كدام از راهاندازها و يا وسايل مربوط به كارت صوتي و كليك كردن دكمهي Remove ميتوانيد آنها را حذف نمائيد. پس از حذف تمام راهاندازهاي موردنظر دكمهي OK را كليك كرده و كامپيوتر را مجددا" راهاندازي نمائيد تا بتواند نسخهي نرمالي از سيستمعامل را بارگذاري كند.
به ميز كار ويندوز برگرديد، راهاندازهاي جديد را براي كارت صوتيتان بازگذاري كنيد. براي اين كار بايد پيامهايي كه از برنامهي Win98 Setup Wizard ميباشند را دنبال كنيد. اين پيامها خود به خود بر روي مانيتور ظاهر ميشوند. اگر كارت صوتي جديد داراي قابليت اتصال و اجرا (Pluy and Play) نميباشد و يا كامپيوتر شما وسيلهي جديد را شناسايي نميكند، به قسمت Add New Hardware رفته و برنامهيSetup Wizard را راهاندازي كنيد.
كاربراني كه از Win95 استفاده ميكنند نيز ميتوانند براي دستيابي به Add New Hardware از طريق پنجرهي Control Panel اقدام كنند و دستوراتي را كه از برنامهي كمكي Setup Wizard ارسال ميشوند، را دنبال كرده و اجرا نمايند. گاهي مشكلات صوتي ناشي از ناسازگاري كارت صوتي با سختافزار سيستم ميباشد. قبل از اين كه شما يك كارت صوتي جديد را تهيه نماييد و يا در صدد حل انواع مشكلات مربوط به كارت صوتي باشيد، خوب است كه قبل از هر چيز با پيكرهبندي سيستم خود بيشتر آشنا شده و اطمينان حاصل كنيد كه كامپيوتر شما با كارت صوتي جديد سازگار است.
بعضي از سيستمهاي موجود كه چندان هم گران نيستند در بردهاي اصلي خود داراي اجزاء صوتي مجتمع مي باشند و وقتي كاربر كارت صوتي را نصب ميكند، ممكن است كامپيوتر در حال استفاده از پيش فرض تعبيه شده در منابع صوتي باشد. براي تغيير اين وضعيت و بردن كامپيوتر به وضعيتي كه بتواند از كارت صوتي نصب شده استفاده كند، غالباً لازم است كاربر برخي از تنظيمات سيستم ورودي/خروجي اصلي (BIOS) را تغيير دهد . BIOS اولين رابط ميان كامپيوتر و تجهيزات جانبي آن ميباشد و مسؤوليت بارگذاري و راهاندازي سيستمعامل را در كامپيوتر بر عهده دارد. از آنجايي كه BIOS وظيفهي بسيار مهمي را انجام ميدهد، به هنگام انجام هر گونه تغييري بسيار دقت كنيد چرا كه امكان دارد اين تغييرات موجب از كار افتادن سيستم شما بشود. شما ميتوانيد از محافظ فني كارت صوتي درخواست كنيد كه جزبهجز دستوراتي را كه براي تغيير تنظيمات BIOS لازم است براي شما ارسال كند. امكان دارد بعضي از كاربران مجبور باشند تا از طريق سرهمبندي، سيستم BIOS و يا برد اصلي خود را به روز كنند تا بدين ترتيب مطمئن شوند كه شيارهاي گستردهي PCI (كه اكثر كارتهاي صوتي جديد از آن استفاده ميكنند) با ويندوز 98 كاملاً سازگار هستند. معمولاًبردهايي را بايد به روز كرد كه تاريخ ساخت آنها قبل از عرضهي جديدترين نسخههاي ويندوز به بازار ميباشد.
اكثر كارتهاي صوتي جديد براي شيارهاي PCI طراحي شدهاند تا بتوانند صدايي با كيفيت بهتر را توليد نمايند و تداخل منابع صوتي را نيز به حداقل برسانند. هنوز بعضي از كارتهاي صوتي از شيارهاي گستردهي قديمي كه موسوم به ISA ميباشند، استفاده ميكنند. گاهي اين نوع كارتهاي صوتي به صورت اصلاح شده در بازار با قيمت ارزانتري نسبت به كارتهاي صوتي جديد فروخته ميشوند. بعضي از توليد كنندگان كارتهاي صوتي مانند Creative Labs علاوه بر ارايهي كارتهاي صوتي ارزانتر كه بتوان به جاي كارتهاي PCI از آنها استفاده كرد وجود دارد و همچنين در سيستم بسياري از كامپيوترها كه چند سالي هم بيشتر نيست به بازار آمدهاند، كارت صوتي ISA نصب شده است. كاربران اين نوع كامپيوترها خواستار استفاده از وسايلي هستند كه با كارتهاي صوتي ISA سازگار باشند.
بسياري از كاربران كامپيوتر هنوز با مشكل تداخل IRQ و DMA از جانب كارت ISA با ديگر وسايل نصب شده بر روي سيستم روبرو هستند. IRQ (درخواست وقفه) يكي از مجموعه وقفههاي سخت افزاري ممكن كه توسط يك شماره در كامپيوتر Wintel شناسايي ميشود و هنگامي كه دو دستگاه جانبي يك IRQ يكسان را براي درخواست سرويس از CPU DMA (دسترسي مستقيم به حافظه) نوعي دسترسي حافظهاي است كه كاري با ريزپردازنده نداشته واغلب براي انتقال داده به طور مستقيم بين حافظه و يك وسيله جانبي هوشمند استفاده ميشود. 15 وقفهي IRQ موجود در يك سيستم بخصوص نميتواند با سختافزار ديگري كه از خطوط براي ارتباط با CPU استفاده ميكند به اشتراك گذاشته شود. از خطوط DMA براي انتقال دادهها استفاده ميشود. اين خطوط هم نميتوانند با سختافزار ديگري مشترك شوند. به اين ترتيب بسياري از كارتهاي صوتي ISA كه بيش از يك خط IRQ را براي ارتباط با كامپيوتر استفاده ميكنند با سختافزارهاي ديگري كه در صدد ارتباط با پردازنده هستند، تداخل پيدا ميكنند.
كساني كه از Win9x استفاده ميكنند ميتوانند اين تداخلها را از بين ببرند. براي اين كار دكمهي Start را كليك كرده و وارد Setting شويد و سپس عبارت Control Panel را انتخاب نماييد. در پنجرهي Control Panel بر روي شمايل System دوبار كليك كنيد. در پنجرهاي كه باز ميشود گزينهي Device Manager را انتخاب نماييد. كادري ظاهر ميگردد در اين كادر ابتدا اطمينان حاصل كنيد كه عبارت View Device By Type انتخاب شده است و سپس در ميان گزينههاي موجود حركت كرده و عبارت Sound , Video And Game Controllers را بيابيد و علامت + موجود در كنار اين عبارت را كليك نماييد. حال ميتوانيد فهرستي از وسايل موجود در اين انتخاب را مشاهده كنيد. در اين ليست بر روي نام كارت صوتيتان رفته و با كليك كردن آن را برجسته نماييد و سپس دكمهي Properties را كليك كنيد. پنجرهاي باز ميشود، در اين پنجره گزينهي General را انتخاب نماييد تا بتوانيد از وضعيت كارت صوتي آگاهي يافته و اطلاعات بيشتري دربارهي آن به دست آوريد (البته توجه داشته باشيد كه هنوز خط IRQ از كارت صوتيتان نميتواند با وسايل ديگري كه سيستم شناسايي از اين انتخاب مطمئن شويد كه در كنار عبارت Use automatic Settings عـلامـت ü وجــود ندارد.
در زير عبارت Resource type كادري را مشاهده ميكنيد. در داخل اين كادر با انتخاب عبارت Interrupt Request آن را برجسته نموده و سپس دكمهي Change Setting را كليك كنيد. پنجرهاي بنام Edit Interrupt Request باز ميشود. در داخل اين پنجره فيلد Value را يافته و فلشهاي جهتدار كه در اين فيلد وجود دارند را كليك كنيد تا بتوانيد به IRQ هاي موجود در ارتباط با وسيلهتان را مشاهده كنيد. به كادري كه در پايين اين پنجره به نام Conflict Information است توجه كنيد كه در اين كادر نام هر يك از خطوط IRQ را به طور مختصر نوشته شده است. از اين خطوط موجود، يكي كه كمتر از بقيه مورد استفاده قرار ميگيرد و با وسايل ديگر تداخل ندارد را انتخاب و OK را كليك كنيد. مجدداً OK را كليك كرده و سپس دكمهي Yes را كليك نماييد. حال ميتوانيد كامپيوتر را مجدداً راهاندازي كرده تا شاهد تأثير تنظيمات جديد باشيد. البته شما ميتوانيد براي حل مشكل تداخل از راه ديگري هم عمل كنيد به اين ترتيب كه پيكرهبندي كارت صوتيتان را تغيير دهيد. براي اين منظور در پنجرهاي كه با انتخاب كارتصوتيتان باز ميشود (پنجرهي Sound CardPropertie) گزينهي Resource را انتخاب كرده و سپس در كادر جديدي كه پديد ميآيد عبارت Use Automatic Setting را غير فعال نموده و به سراغ فيلدي برويد كه در مقابل آن عبارت Setting based on: نوشته شده است. با كليك كردن دكمههاي فلشدار موجود در اين فيلد ميتوانيد ليستي از پيكرهبنديهاي متفاوت را مشاهده كنيد. در ميان پيكرهبنديهاي موجود براي كارت صوتي، يكي را انتخاب كنيد. تغيير پيكرهبندي اوليه، باعث تغيير نوع منابعي مانند خط DMA و خط IRQ و مقدار ورودي و خروجي دادهها خواهد شد. خط DMA براي انتقال دادهها بين سختافزار و كامپيوتر استفاده ميشود. بعد از انتخاب يك پيكرهبندي جديد، مجبوريد كه كامپيوتر را مجدداً راهاندازي كنيد. توجه داشته باشيد قبل از راهاندازي مجدد كامپيوتر هنگامي كه در پنجرهي Sound Card Properties قرار داريد و پيكرهبندي جديدي را انتخاب كردهايد، اگر پس از اين انتخاب دكمهي Yes را كليك نكنيد هيچ كدام از تغييراتي كه انجام دادهايد اعمال نخواهد شد.
گاهي هنگام تغييرIRQ و DMA و يا تغيير تنظيمات ديگر لازم است كه شما تنظيمات مربوط به Jumperهاي كارت صوتي را هم تغيير دهيد. Jumperها نقاطي فيزيكي هستند كه بر روي كارت گسترش و يا برد اصلي قرار دارند و بين نقاط مختلف اين مدارهاي الكترونيكي اتصال برقرار ميكنند تا به اين وسيله بتوانند جنبهاي از پيكرهبندي سختافزار را تغيير دهند. اين اتصالات و يا تنظيمات، پيكرهبندي يك كارت را در كامپيوتر معين ميكند. حتي اگر شما تنظيمات موجود در پنجرهي Sound Card Properties را با موفقيت تغيير داده باشيد، تا وقتي كه Jumperهاي روي كارتصوتي با اين پيكرهبندي جديد هماهنگ نباشد وسيلهي شما بخوبي كار نخواهد كرد. گاهي هنگام تهيه وسيلهي صوتي، همراه آن برنامهي كمكي براي پيكرهبندي وجود دارد كه شما ميتوانيد از آن براي به كار ميبرند موجب ايجاد تداخل IRQ ميشوند پيكرهبندي درست و دقيق كارت صوتيتان استفاده كنيد. اما اگر چنين برنامهي كمكي در دسترس نبود، شايد شما مجبور شويد كه تنظيمات Jumperهاي كارت صوتيتان را با دست تنظيم كنيد. اما اگر شما دقيقاً به تغيير تنظيمات Jumper ها وارد نيستيد، درصدد نباشيد كه اين كار را خودتان انجام دهيد بلكه سعي كنيد با متخصصي مشورت كنيد كه ميداند چگونه Jumperهاي كارت صوتي را تنظيم كند تا كارت صوتي به يك پيكرهبندي درست برسد.
مشكلات ديگري نيز در ارتباط با كارت صوتي وجود دارند. براي مثال يكي از حالتهايي كه امكان دارد باعث گيج شدن كاربر شود وقتي است كه كارت صوتي براي مدتي به خوبي عمل كردهاما به ناگاه متوقف شده و يا صدايي ناهنجار توليد ميكند. اين مشكل به علت پوسيدگي سيمها و يا شل شدن يا جدا شدن سيمها، اتصالات داخل كامپيوتر، اتصالات مربوط به بلندگو و يا ديگر وسايل جانبي ميتواند باشد. يكي از مشكلات نادري كه اتفاق ميافتد هنگامي به كه يك كارت صوتي PCI در كامپيوتري نصب ميشود كه تاريخ ساخت آن كامپيوتر همزمان با ارايه فنآوري مربوط به شيارهاي PCI بوده است. بعضي از بردهاي اصلي سيستم نميتوانند كارتهاي صوتي كه از شيارهاي PCI استفاده ميكنند را شناسايي كنند، بخصوص اگر از اين شيارها قبلاً براي نصب كارت PCI ديگري براي يك وسيلهي ديگر استفاده شده باشند. كاربراني كه با اين مشكل روبرو هستند بايد كارت صوتي را در شيارهاي PCI ديگري كه در برد اصلي وجود دارند نصب كنند تا ببينند كه آيا مشكل حل ميشود يا نه؟
گاهي لازم است كه از اتصال درست كارت صوتي خود در شيار گسترده مطمئن شويد. وقتي شما كارت صوتي را در شيارهاي ISA و يا PCI نصب ميكنيد خيلي كم امكان دارد كه اين اتصالات باز شوند مگر اين كه شما بعد از اين اتصالات، كامپيوتر را حركت داده باشيد و يا وسايل ديگري را نصب كرده باشيد كه باعث شل شدن بعضي از سيمها و يا كابلها شده باشد. هميشه قبل از باز كردن Case و نصب مجدد كارت صوتي و يا بازديد سيمها، كامپيوتر را كاملاً خاموش كنيد. هنگامي كه كامپيوتر را باز ميكنيد اجزايي مانند مودم و يا كارتهاي گرافيكي موجود را نيز چك كنيد چرا كه امكان دارد به علت نامناسب بودن محافظها، از نظر الكتريكي با كارتهاي صوتي شما تداخل و برخورد داشته باشند. هر چند كه اين تداخلهاي الكتريكي كم باشند اما ميتوانند باعث ايجاد ناهنجاري در صداي توليد شده بشوند. اگر امكان دارد كارت صوتيتان را در شيار ديگري نصب كنيد تا از اين اجزا فاصله داشته باشند. اگر با بكار بردن همهي اين راهها هنوز هم كارت صوتيتان مشكل داشت، امكان دارد كه كارت صوتي كه در اختيار داريد خراب بوده و يا از نظر ارسال امواج صوتي دچار نقص شده باشد. همچنين مشكل ميتواند مربوط به اجزاي ديگري از خود كامپيوتر مانند درايو CD-ROM باشد و اگر مشكل كارت صوتي به درايوCD-ROM مربوط ميشود بايد به طور دقيق فقط به اصلاح اين قسمت پرداخت.
در هر صورت شما با تلاشي كه به كار ميبريد و زماني كه صرف ميكنيد، قادر خواهيد بود كه مشكلات صوتي سيستم خود را حل كرده و يا آن را به حداقل برسانيد. انجام بيشتر راهحلهاي گفته شده بسيار آسان بوده و شما پس از رفع اشكالات احتمالي ميتوانيد از همهي قابليتهاي چند رسانهاي كامپيوتر خود لذت ببريد.
رفع مشكل مربوط به بلندگو
احتمال دارد كه شما بيشتر مشكلات مربوط به صداي سيستم را تنها ناشي از خرابي كارت صوتي، اتصالات اشتباه در داخل كامپيوتر و يا باز شدن كابلهاي موجود در پشت كارت صوتي بدانيد. اما گاهي مشكلات صوتي سيستم از جانب بلندگو نيز ميتواند باشد كه بيشتر شامل اتصالات غلط ميباشد. قبل از اين كه به رفع اشكال از جانب بلندگوها بپردازيد، آنها را به فيش خروجي يك وسيلهي جانبي ديگر متصل كنيد. اگر توانستيد صدا را بشنويد بايد مطمئن شويد كه مشكل از جانب بلندگوها نيست. اما اگر نتوانستيد صدا را بشنويد بايد اقدام به رفع مشكل موجود در بلندگوها بكنيد و قبل از هركار اطمينان حاصل كنيد كه بلندگوها روشن هستند و صداي آنها زياد است. سپس اتصالاتي را كه به بلندگوها وارد شده و يا از آنها خارج ميشوند را چك كنيد. امروزه بسياري از سيستمهاي صوتي پيچيده نياز به اتصالات متعددي از جانب بلندگوها به طرف آمپليفاير و پشت كامپيوتر دارند. بسياري از سيستمهاي مربوط به بلندگو نياز به يك آداپتور جريان متناوب (AC) دارند واين آداپتور به يك پريز وصل ميشود و به عنوان يك منبع تغذيهي خارجي، جرياني را كه كارت صوتي براي تقويت نياز دارد، تأمين ميكند. با استفاده از كاتالوگ بلندگوها اطمينان حاصل كنيد كه تمام اتصالات لازم انجام گرفته است و نيز كابل بلندگو را بازديد كرده تا مطمئن شويد كه اين كابل به درگاه درست و مربوطه بر روي كارت صوتي متصل شده است. همچنين چك كنيد كه آيا كابلهاي بلندگو در خود سيستم بلندگوها به وروديهاي درست ومناسب متصل هستند يا نه.
پس ازدستيابي به پنجره Multimedia Properties ميتوانيد تحقيق كنيد كه آيا سيستم شما با پيكره بندي بلندگويي كه استفاده ميكنيد هماهنگ هست يا خير ؟ براي اين منظور از دكمهي Start وارد شده و به ترتيب گزينههاي Settings و Control Panel را كليك كرده و در پنجرهي Control Panel بر روي شمايل Multimedia دوبار كليك كنيد. پنجرهاي بنام Multimedia Properties ظاهر ميشود. در اين پنجره زير گزينهي Audio كادري بنام Play back را مشاهده ميكنيد. در اين كادر بر روي عبارت Advanced Properties رفته و آن را كليك نماييد. در پنجرهاي كه بنام Advanced Audio Properties باز ميشود، دكمهي فلشداري كه براي مستطيل Speaker Setup ميباشد را كليك كنيد تا بتوانيد در ميان ليست موجود نوع بلندگويي كه ميخواهيد استفاده كنيد را انتخاب نماييد. در اين ليست شما انواع مختلفي از پيكرهبنديهاي بلندگو مانند Quadra phonic (چهارباندي)، Monitor Mounted (كارگذاشته شده در داخل مانيتور)، Desktop (روميزي) و... را مشاهده ميكنيد.
اگر صدا دچار خرابي بشود امكان دارد كه اين خرابي صدا به خاطر تداخل الكترونيكي بلندگو با مانيتور باشد. در حقيقت بلندگوي خود را كمي دورتر از مانيتور قرار دهيد و بدين ترتيب شما ميتوانيد تداخلهايي كه بلندگو با تجهيزات جانبي دارد را كاهش داده و در اين صورت قطعاً كيفيت صداي مانيتورتان هم بهتر خواهد شد.
حال اگر با وجود تمام راهحلهايي كه ارايه شد هنوز هم بلندگويتان كار نميكند امكان دارد كه بلندگويتان خراب باشد و يا اصلاً مشكل صدا از جانب بلندگو نباشد. قبل از اين كه مراحل بيشتري را در رفع اشكال موجود طي كنيد با محافظ فني شركت توليد كنندهي بلندگو و يا كارت صوتي تماس بگيريد و يا به پايگاهي از Web كه به شركت توليد كنندهي بلندگو مربوط است مراجعه كرده و در اين خصوص راهنمايي بيشتري تقاضا بكنيد.