مقاله ای درمورد گیرنده دیجیتال ست تاپ باکس و نحوه عملکرد آن
ست تاپ باکس یا مبدل چیست و چگونه کار می کند؟
ست تاپ باکس یا مبدل، دستگاهی است که سیگنال ارسال شده از سیستم دیجیتال را به فرمت قابل نمایش روی تلویزیون تبدیل می نماید. بر خلاف سیستم آنالوگ که بدون نیاز به دستگاه مبدل، می توان شبکه ها را مشاهده کرد، در سیستم دیجیتال وجود چنین مبدلی ، ضروری است.حال اگر این مبدل در قالب یک دستگاه مثل رسیور ماهواره باشد، به آن اصطلاحا ست تاپ باکس گفته می شود در غیر اینصورت، سازندگان تلویزیون می توانند چنین مبدلی را داخل تلویزیون تعبیه کنند. قابل ذکر است که نوع دوم متناسب با سیستم ایران هنوز داخل بازار وجود ندارد. شکل زیر نمایی از مبدل تلویزیون دیجیتال را نشان می دهد.
هنگام خرید مبدل ، به چه نکاتی باید توجه داشته باشیم؟
ویژگیهای پایه مبدل تلویزیون دیجیتال به صورت زیر است:
الف- ورودي آنتن:
امواج سيگنال تلويزيون از طريق كابلي كه به آنتن روي بام يا آنتن روي تلويزيوني متصل است به مبدل داده ميشود. شکل اتصال ورودي آنتن مبدل ( ورودي RF IN) معمولاً مشابه اتصال ورودي آنتن تلويزيون است لذا از همان مدل فيش معمولي ميتوان استفاده نمود. معمولاً مبدل تلویزیون ديجيتال يك خروجي ديگر آنتن دارند كه ميتوان از آن برای دریافت شبکه های آنالوگ، استفاده نمود. در این حالت، باید كابل آنتن هوايي را از اين طريق به تلويزيون عادي و يا هر دستگاه ديگر وصل نمود.
ب- خروجي صدا و تصوير:
صدا و تصوير خروجي، با جستجوي سيگنال تلويزيوني ديجيتال استخراج مي‌گردد كه براي نمايش بايد به ورودي صدا و تصوير تلويزيون وصل گردد. ( ورودي زرد برای تصویر، سفید و قرمز برای صدا)
ممکن است تصويرشامل سيگنال متن (تله‌تكست) هم باشد. بنابراين مانند تلويزيونهاي آنالوگ، دستگاه تلويزيون ميتواند صفحات متن را از سیگنال تصویر دیجیتال استخراج نمايد.
بعضي از گيرنده ها علاوه بر خروجي صدا و تصوير آنالوگ، صدا و تصوير را به شکلهاي ديگر نظير تصوير Component، S-Video، HDMI يا SPDIF (براي صدا) خروجي مي‌دهند كه در صورت پشتيباني توسط دستگاه تلويزيون، ميتوان به جاي خروجي تصوير و صداي ، از اين خروجيها استفاده نمود كه نسبتاً كيفيت شنيداري و بصري بالاتري دارند.
با توجه به پيشرفت روز افزون سيستم هاي ارتباطي و مخابراتي و دیجیتال شدن آنها نياز به داشتن آگاهي و شناخت تکنولوژيهاي جديد و تجهيزات مرتبط با آن، روز به روز چشمگيرتر ميشود.
گرچه در کشور ما سيستم پخش همگاني تلويزيون، هنوز به صورت آنالوگ است، ولي با توجه به مزاياي تلويزيون ديجيتال، به زودي به سوي ديجيتال شدن پيش خواهيم رفت.
براي دريافت تلويزيون ديجيتال نياز به وسيلهاي به نام ست تاپ باکس است که سيگنال فشرده و يا کدشده ديجيتالي را دريافت و به سيگنال آنالوگ قابل نمايش روي صفحه تلويزيون تبديل نمايد.
Set top box ها يک شاهراه ارتباطي بين تلويزيون و PC يا TV-PC و تلفن، ماهواره هستند.
ست تاپ باکسها علاوه بر دريافت تلويزيون ديجيتال، قابليتهاي زيادي را براي تلويزيون آنالوگ شما فراهم ميآورند.
روند استفاده از ست تاپ باکسها در کشورهاي مختلف جهان، بسيار سريع بوده و هست؛ چنانکه در کشور آمريکا تا سال 2010، مصرف برق، توسط ست تاپ باکس ها تقريباً 4 درصد از مصرف کل روزانه برق در آمريکا خواهد بود.
قابليتهايي يک ست تاپ باکس:
- دريافت و کدگشايي سيگنالهاي پخش همگاني تلويزيون ديجيتال زميني
- قابليت اتصال تلويزيون به اينترنت
- دريافت و کدگشايي سيگنالهاي شبکه های ماهوارهاي
- دريافت و کدگشايي سيگنالهاي شبکه های کابلي
اما ست تاپ باکسي که تمام امکانات بالا را به شما بدهد، قيمت زیادی خواهد داشت، بنابراين مقرون به صرفهتر است که با توجه به سرويسي که ميخواهيد دريافت کنید ست تاپ باکسي با همان ويژگي تهيه کنید.
ست تاپ باکس از دو بخش سختافزاري و نرم افزاري تشکيل شده است که اجزاي هر کدام عبارتند از:
سخت افزاري
1) منبع تغذيه
2) تيونر
3) پردازشگر مرکزي
4) دمودلاتور
5) حافظه
6) پردازشگر تصوير
7) اتصال دهنده ها و اينترفيس ها
نحوه عملکرد
اطلاعات دريافت شده توسط اينترفيسها به رشته هاي ديتاي ويدئو يا مولتي مديا تبديل شده، سپس بايد دمودله و رمز گشايي شوند. بعد از عمليات رمزگشايي رشتههاي ديتا به سمت قلب عمليات پردازش، يعني کدگشاي صدا وتصوير MPEG-4 و سيستم پردازشگر مرکزي حرکت ميکنند. تصوير به بلوک گرافيک و درنهايت صدا وتصوير به بلوک خروجي مي روند.
درحوزه DTV
ست تاپ باکس به عنوان يک گيرنده براي سيگنالهاي پخش همگاني زميني تلويزيون ديجيتال است. اين ست تاپ باکسها شامل يک يا چند ميکروپروسسور براي راه اندازي سيستم عامل (به طور مثالWindows CE يا Linux) و تجزيه تحليل رشتههاي انتقال MPEG و نيز داراي RAM و چيپهايي براي کدگشايي صدا و ساير پردازش ها ميباشند.
در حوزه اينترنت
ست تاپ باکس مانند يک کامپيوتر مخصوص عمل ميکند که ميتواند بين دستگاه تلويزيون و اينترنت ارتباط برقرار کند. شما از طريق بارگذاري صفحات وب بر روي تلويزيون خود، امکان وب گردي و جستجو بين سايتهاي مختلف را خواهيد داشت. اين ارتباط ميتواند از طريق خط تلفن مانند Web TV و يا از طريق امکانات ارتباطي شبکههاي تلويزيون کابلي برقرار شود.
در حوزه ماهواره
در سيستم ماهوارهاي، سيگنال از طريق ديش هاي خانگي دريافت و به ست تاپ باکس اعمال ميشود. STB ها دقيقاً مانند يک رسيور شبکه های ماهوارهاي عمل ميکنند.
در حوزه تلويزيون کابلي
در سيستم هاي کابلي، پخش همگاني تلويزيون از طريق کابل کواکسيال يا فيبر نوري به خانه ها ارسال مي شود. در آينده نزديک سيستم هاي XDSL قادر خواهند بود اين سرويس ها را از طريق کابل دو سيمه تلفن معمولي ارائه دهند. STB ها در اين سيستم مانند يک گيرنده تلويزيون کابلي عمل مي کنند.
تفاوت آشکار بين ست تاپ باکس ها از قسمت اينتر فيس به بعد يعني بخش تيونر است. علت آن روش هاي مدولاسيون متفاوتي است که در سيستم هاي مختلف استفاده مي شود. مثلا در سيستم ماهواره از مدولاسيون QPSK و در سيستم کابلي از مدولاسيون QAM و در سيستم زميني از مدولاسيون OFDM استفاده مي شود.
ويژگي هاي STB http://www.karimipoor.ir/images/dvb-t_logo.gif
ـ کنترل از راه دور
ـ اينترفيس هاي با سرعت بالا
ـ داراي 2 تيونر
ـ پوشش دادن تمام فرمت هاي رسانه اي
ـ قابليت ارتباط با پهناي باند بالا
ـ مديريت مصرف انرژي
ـ به روز رساني نرم افزاري آسان
ـ نمايش تله تکست
ـ ساير تنظيمات سفارشي
در پخش تلويزيوني ديجيتال با توجه به تغييرات عمده نسبت به سيستم تلويزيوني آنالوگ، امكان سازگاري به نحوي كه گفته شد وجود نداشت و براي دريافت تلويزيون ديجيتال بايد از دستگاههاي گيرنده تلويزيون زميني ديجيتال (DVB-T) در كنار يكديگر تلويزيوني فعلي استفاده نمود.
با توجه به اينكه كاربر گيرنده DVB-T، عموم مردم با سطوح آشنايي مختلف خواهند بود لازم است نحوه نصب و تنظيمات و منوهاي مربوطه حتي‌الامكان ساده باشد.گيرنده (DVB-T STB) DVB-T که از این به بعد از آن بعنوان ست تاپ باکس نام می بریم، دستگاهي است كه سيگنال تلويزيون ديجيتال را از طريق آنتن دريافت نموده و صدا و تصوير (و داده) را از آن استخراج مي‌نمايد. صدا و تصوير استخراج شده توسط گيرنده‌هاي تلويزيوني عادي قابل نمايش است.
ورودي و خروجيهاي اصلي گيرنده بشرح زير است:
الف- ورودي آنتن:سيگنال تلويزيون دیجیتال از طريق كابلي كه به آنتن روي بام يا آنتن روي تلويزيوني متصل است به ست تاپ باکس داده ميشود. كانكتور ورودي آنتن گيرنده ( پورت RF IN) معمولاً مشابه ورودي آنتن تلويزيون است و از همان كانكتور ميتوان استفاده نمود. معمولاً تيونر گيرنده‌هاي ديجيتال يك خروجي آنتن (loop through) یا (RF Pass Through) دارند كه ميتوان از آن برای دریافت شبکه های آنالوگ، استفاده نمود. در این حالت، باید كابل آنتن هوايي را از اين طريق به تلويزيون عادي و يا هر دستگاه ديگر وصل نمود.
ب- خروجي صدا و تصوير:صدا و تصوير خروجي، با پردازش سيگنال تلويزيوني ديجيتال استخراج مي‌گرددكه بايد به ورودي صدا و تصوير A/V تلويزيون وصل گردد. ( پورت زرد برای تصویر، سفید و قرمز برای صدا)ممکن است تصويرشامل سيگنال تله‌تكست هم باشد. بنابراين مانند تلويزيونهاي آنالوگ، دستگاه تلويزيون ميتواند صفحات تله‌تكست را از سیگنال تصویر دیجیتال استخراج نمايد.بعضي از ست تاپ باکسها علاوه بر خروجي صدا و تصوير آنالوگ، صدا و تصوير را به فرمتهاي ديگر نظير تصوير Component، S-Video، HDMI يا Spdif (براي صدا) خروجي مي‌دهند كه در صورت پشتيباني توسط دستگاه تلويزيون، ميتوان به جاي خروجي تصوير و صداي آنالوگ، از اين خروجيها استفاده نمود كه نسبتاً كيفيت شنيداري و بصري بالاتري دارند.
ج- خروجي RF:در بعضي از ست تاپ باکسها ، صدا و تصوير می تواند به فرمت RF و به شکل قابل دريافت توسط تلويزيونهاي آنالوگ تبديل شود. كاربرد خروجي RF مذكور وقتي است كه كاربر از دستگاه تلويزيوني استفاده مي‌كند كه مدل قديمي بوده و ورودي صدا و تصوير A/V نداشته باشد. شکل زیر، نحوه اتصالات مذکور را نشان می دهد.شیوه نصب و راه اندازیبا توجه به محدوده وسيع مخاطبان گيرنده DVB-T، نحوه نصب و راه‌اندازي آن تا حد ممكن سهل و آسان طراحي شده است.اساسا باید آنتن به ست تاپ باکس واز ست تاپ باکس به تلویزیون متصل شود. اغلب آنتن ها دارای کابل کواکسیال هستند که باید آن را به ست تاپ باکس متصل نمایید. شما می توانید کابل مشابهی را برای اتصال ست تاپ باکس به ورودی RF آنتن روی تلویزیون های قدیمی متصل نمایید. در غیر اینصورت، اگر تلویزیون شما دارای ورودی A/V (زرد برای ویدیو و قرمز و سفید برای صدا) ، از آنها برای اتصال ست تاپ باکس به تلویزیون برای دریافت کیفیت بهتر صدا و تصویر استفاده نمایید.برای تماشای شبکه های آنالوگ تلویزیون می توانید خروجی Loop through یا RF pass through ست تاپ باکس را به ورودی Antenna IN تلویزیون متصل کنید. جهت راه‌اندازي اوليه سيستم، بعد از روشن كردن دستگاه از طريق كنترل از راه دور ست تاپ باکس يا صفحه كليد جلوي آن، به منوي تنظيمات دستگاه رفته و گزينه Auto scan را انتخاب مي‌نمائيم. لازم به ذكر است با توجه به تنوع ست تاپ باکس های DVB-T، طراحي منوهاي هركدام متفاوت است و در صورت برخورد با مشكل در پيدا كردن منوي تنظيمات دستگاه، از راهنماي دستگاه ميتوان استفاده نمود.با انتخاب گزينه Scan خودكار، دستگاه كل باند فركانسي تلويزيوني (UHF و VHF) را جستجو نموده و سيگنالهاي دیجیتال زمینی قابل دريافت را يافته و شبكه‌هاي تلويزيوني و راديويي موجود در آنها را استخراج نموده و ليست مي‌نمايد و عموماً در دو دسته شبكه‌هاي تلويزيوني و شبكه‌هاي راديويي ذخيره مي‌نمايد. تغيير شبكه با استفاده از كليدهاي جهتي روي كنترل از راه دور يا كليدهاي + يا - (بسته به مدل) قابل انجام است.
جهت استفاده از شبكه‌هاي راديويي ذخيره شده ميتوان با استفاده از كليد Radio روي كنترل از راه دور به ليست شبكه‌هاي راديويي وارد شد. قابل ذكر است مدلهاي مختلف گيرنده در جزئيات موارد ذكر شده فوق اختلافاتي با هم دارند ولي در كليات نحوه راه‌اندازي مشابهند
نحوه ضبط برنامه ها در حین تماشای آنها
کابل آنتن را به ست تاپ باکس متصل نمایید. خروجی های زرد، سفید و قرمز A/V را به رنگ های مشابه خود در ورودی VCR متصل کنید( در شکل نشان داده شده است). اگر تلویزیون شما رنگ های زرد، قرمز و سفید ندارد، یک کابل کواکسیال از RF Out مربوط به VCR به IN Antenna تلویزیون متصل کنید.
اگر می خواهید کانال های آنالوگ را مشاهده و ضبط نمایید و ست تاپ باکس شما analog pass through یا Loop through دارد، از اتصال RF بین ست تاپ باکس و VCR و تلویزیون(نه اتصالات A/V) استفاده کنید. جهت نصب گيرنده ديجيتال بايد كابل آنتن را به ورودي آنتن گيرنده DVB-T وصل نمود و خروجي صدا و تصوير را به ورودي A/V تلويزيون وصل نمود
چگونه می توانم تلویزیون دیجیتال دریافت کنیم؟
دريافت ديجيتال بسيارساده است، شما مي توانید با وصل کردن يک مبدل ديجيتال یا ست تاپ باکس به تلويزيون به سادگي از دريافت ديجيتال بهره برید؛ بعبارتی دیگر درصورتی که آنتن موجود شما مناسب باشد.
با اضافه شدن یک مبدل بين آنتن و تلويزيون می توان گفت تجهیزات لازم برای دریافت دیجیتال را دارید. شکل زیر، نمایی از تجهیزات لازم برای دریافت دیجیتال است.
براي تنظيم مراحل زير بايد طي شود:
ايجاد ارتباطات لازم: در اين حالت ابتدا آنتن را به ورودي Antenna RF In مبدل وصل ميکنيم،سپس خروجي صدا و تصوير A/V پشت مبدل را بطور متناظر به ورودي A/V تلويزيون وصل ميکنيم در نهايت اگر بخواهيم بطور همزمان از برنامه هاي آنالوگ نيز استفاده کنيم بايد خروجي TV RF Out مبدل را هم به Antenna In تلويزيون وصل کنيم
تنظيم تلويزيون: پس از روشن کردن تلويزيون توسط دکمه Source کنترل تلويزيون ورودي مد نظر را انتخاب ميکنيم( متناسب با پورت AV اي که کابلها را در مرحله قبل به آن وصل کرده ايد)
تنظيم مبدل: پس از روشن کردن دستگاه با استفاده از دکمه MENU کنترل مبدل، به منوي اصلي وارد مي شويم. و بعد وارد منوي Scan Channel ميشويم.
در اين پنجره به دو روش Auto و Manual مي توان عمل کرد. و با انتخاب Start Scan به مبدل اجازه ميدهيم تا ليست برنامه هاي موجود را استخراج نمايد. در حالت Manual بايد Channel NO = 37 و Band Width=8 انتخاب شود.
البته با توجه به تفاوتهاي موجود در تلويزيونها و مبدلهاي مختلف براي تنظيمات دقيق تر به دفترچه راهنماي مبدل و تلويزيون خود مراجعه نماید
اگرصداي تصوير دريافتي قطع و وصل شد مشكل كجاست؟
- ممكن است اين اشكال از ارسال برنامه‌ها و فرستنده باشد اما با توجه به حساسيت روي آنها و مراقبت دائمي از آنها چنين مشكلي در صورت ايجاد مدت زيادي طول نخواهد كشيد
آیا با یک ست تاپ باکس یا مبدل می توان به چند تلویزیون سرویس داد؟
- درصورتیکه بخواهیم شبکه های یکسانی را بصورت همزمان روی این تلویزیونها مشاهده کنیم چنین امکانی وجود دارد و بايد از خروجيهاي مختلف A/V و RF آن استفاده کرد و يا از تقسيم کننده استفاده کرد
زمانی که تصویر تلویزیون دیجیتال ثابت (freeze) می شود، من باید چه کاری انجام دهم؟
ثابت شدن تصویر يا اصطلاحا فريز شدن آن ممکن است دلایل مختلفی داشته . مثلا کابل شما از آنتن قطع شده باشد یا اینکه اشکال فنی در سیستم الکترونیکی جعبه مبدل رخ داده باشد.ولي عموما اين اشکال بعلت ضعيف شدن سيگنال رخ ميدهد.
چگونه می توان همراه دستگاههای ضبط و پخش مثل DVD player ، مبدل را به تلویزیون متصل کنیم؟
بسته به نوع تلویزیون، چند روش مختلف داریم:
• اگر تلویزیون شما دو دسته ورودی A/V ( فیش های زرد، قرمز و سفید) داشته باشد در اینصورت، خروجی DVD Player را به یکی از ورودیهای A/V تلویزیون و خروجی A/V مبدل را به ورودی دیگر تلویزیون وصل می کنیم.
در صورت وجود تنها يک ورودي A/V باید از یک سوییچ استفاده کنید که ورودیهای آن، خروجیA/V ست تاپ باکس و خروجی A/V از DVD است. خروجی این سوییچ به ورودی A/V تلویزیون متصل می شود.
در يک حالت هم که تنها يک ورودي A/V داريم ميتوان خروجي DVD Player را به ورودي A/V تلويزيون داد و با استفاده ازخروجي TV RF OUT مبدل و انجام تنظيمات لازم در منوي Video setting آن يک خروجي بصورتPAL در يکي از کانالهاي UHF ايجاد کرد و همانگونه که براي تنظيم تلويزيون آنالوگ اقدام مينماييد تصوير خروجي مبدل را در کنار برنامه هاي آنالوگ دريافت نماييد البته اين کار اندکي از کيفيت تصوير مشاهده شده مي کاهدو اين قابليت ممکن است در بعضي از مبدلها وجود نداشته باشد.
چگونه می توانم بطور همزمان تلویزیون آنالوگ و دیجیتال را دریافت کنم؟
برای این کار گامهای زیر توصیه می شود:
• اگر مبدل شما خروجی آنتن دارد (TV RF OUT)، در اینصورت مطابق شکل زیر، بعد از اتصال کابل کواکسیال از آنتن به ست تاپ باکس، این خروجی را به ورودی RF تلویزیون وصل و خروجی A/V ست تاپ باکس را به ورودی A/V تلویزیون متصل نمایید.
چنانچه مبدل شما خروجی آنتن ندارد، می توانید خروجی آنتن را به یک توزیع کننده یا اسپلیتر(Splitter) وصل کرده، یکی از خروجیهای آن را مستقیما به ورودی RF تلویزیون وصل نمایید و خروجی دیگر را به ورودی RF ست تاپ باکس وصل کنید.
