کنتاکتور ستاره مثلث

روشی جدید در راه اندازی موتورهای صنعتی

موتورهای سه‌فاز، موتورهای الکترومکانیکی‌ای هستند که به سبب قدرتی که دارند باید با برق سه‌فاز راه‌اندازی شوند. این موتورها برخلاف موتورهای تک‌فاز که 2 سیم خروجی دارند، دارای 6 سیم خروجی هستند که باید دو به دو یا سه به سه به هم وصل شوند تا قابلیت اتصال به پریز سه‌فاز را پیدا کنند. این موتورها به دلیل مصرف کم، بازدهی بالا، تعمیرات آسان و قدرت بالا همواره مورد توجه صنعتگران قرار داشته‌اند. گفتنی است این موتورها با وجود این‌که کاربرد گسترده‌ای در صنعت پیدا کرده‌اند، اما همواره مشکلاتی را برای کاربران خود به وجود آورده‌اند.

بتازگی ایوب هواسی عضو باشگاه پژوهشگران جوان، کنتاکتور ستاره مثلثی را اختراع کرده است که پایانی برای مشکلات این گونه موتورها محسوب می‌شود.

گفتگوی با این مخترع را در این خصوص بخوانید.
بنا به گفته شما، موتورهای سه‌فاز دارای معایب و مشکلاتی هستند. درباره مشکلات این‌گونه موتورها برایمان بگویید.
دو نوع اتصال ستاره یا مثلث برای راه‌اندازی این‌گونه موتورها وجود دارد. در اتصال ستاره موتور به طور سبک راه‌اندازی می‌شود. در واقع این اتصال مفیدترین راه برای راه‌اندازی موتورهای سه‌فاز با توان بالاست؛ چون در این اتصال موتور جریان کمتری از شبکه دریافت می‌کند و به هر کلاف داخلی موتور 220 ولت برق وارد می‌شود، اما مشکل اتصال ستاره این است که تنها می‌توان آن را برای راه‌اندازی موتور به کار برد؛ زیرا از این موتورها برای کارهای سنگین استفاده می‌کنند و با این اتصال موتور زیربار قفل می‌کند، پس باید با اتصال مثلث کار کنند. در اتصال مثلث به هر کلاف موتور۳۸۰ ولت برق وارد می‌شود. مسلما این اتصال برای راه‌اندازی موتورهای سه‌فاز مناسب نیست؛ زیرا در حین راه‌اندازی جریان زیادی از شبکه می‌کشد که این امر سبب صدمه‌زدن به خود موتور و کلاف‌های داخل و همچنین موجب افت فشار شدید در شبکه می‌شود که به دیگر مصرف‌کننده‌های مجاور نیز آسیب‌ جدی وارد می‌کند.
صنعتگران برای رفع این مشکل تاکنون چه راهی را در پیش گرفته بودند؟
در حال حاضر تابلوی ستاره مثلث مورد استفاده قرار می‌گیرد که موتور را اول به صورت ستاره راه‌‌اندازی می‌کند و بعد از آن که موتور به دور نامی رسید، آن را به اتصال مثلث تبدیل می‌کند.

در مورد معایب تابلوی ستاره مثلث برایمان بگویید.
این تابلو درابعاد 5/2 در 5/1 متر ساخته می‌شود که هزینه ساخت آن بسیار بالاست. همچنین در داخل تابلوی ستاره مثلث تعداد زیادی قطعات صنعتی وجود دارد که تابلو‌ساز آنها را به هم وصل کرده است. این قطعات شامل کنتاکتور تایمر، بی‌متال، کنترل فاز و دیگر قطعات است که تمام آنها از خارج وارد می‌شوند. همچنین برای نصب به یک متخصص نیاز است تا تابلو را به موتور و شبکه وصل کند.
در مورد کنتاکتور ستاره مثلث برایمان بگویید.
این کنتاکتور در ابعاد20،15 و 6 سانتی‌متر است که کار کنتاکتورها، مدار فرمان و قدرت، بی‌متال، کنترل فاز، تایمر و دیگر قطعات را در همین فضای محدود انجام می‌دهد. تمام قطعات این کنتاکتور در داخل کشور در دسترس است و نصب آن نیز به وصل کردن 6 سیم موتور به 6 خروجی دستگاه محدود می‌شود.
دستگاه دارای 3 ورودی است که سه فاز شبکه به آن وصل می‌شود و یک فرد عادی نیز با نقشه قادر است آن را نصب کند.
در مورد مزایای کنتاکتور ستاره مثلث بگویید.
سرعت قطع و وصل آن زیاد و استهلاک آن کم است و از نظر حفاظتی، ایمنی مناسب‌تر و کامل‌تری دارد. مصرف بوبین آن 01/0 مصرف سیستم قبلی است. هنگام قطع برق مدار مصرف کننده نیز قطع می‌شود، لذا پس از وصل مجدد، دستگاه در حالت ستاره است و این خود مزیتی مهم محسوب می‌شود؛ همچنین فضای اشغال شده توسط این کنتاکتور حدود یک رله تایمر است که در نوع خود بی‌نظیر است. بازدهی بیشتر و بهتر نیز از مهم‌‌ترین مزایای این دستگاه محسوب می‌شود.