مختصری از شبکه های ارتباطی رادیویی آنالوگ ( باند های معمول و انواع رادیوهای دستی / خودرویی/ ثابت / و تکرار کننده ها)
در مطالب گذشته به برخي از برتري هاي شبكه‌هاي راديويي جهت ارتباط سيار نسبت به وسايلي چون تلفن‌هاي بي‌سيم و يا همراه اشاره شد. در اين شماره به توضيحات كلي و اجمالي در خصوص آشنايي با شبكه‌هاي آنالوگ متداول مي پردازيم.
به طور كلي به مجموعه‌ي چند دستگاه گيرنده و فرستنده‌ي راديويي (اعم از دستي، خودرويي يا ثابت) كه باهم در محدوده ي پوششي خاصي به صورت سامان مند و برنامه‌ريزي شده ارتباط صوتي برقراركنند شبكه‌ي راديويي گويند.
طراحي شبكه‌هاي راديويي بر حسب نياز كاربران يا نوع كاربرد بسيار متنوع است واز كوچك‌ترين شبكه با دست كم دو يا چند دستگاه راديويي سيار تا شبكه‌هاي بسيار گسترده سازماني رادربرمي گيرد كه مي‌توان به شبكه‌هاي راديويي پليس يا آتش نشاني و غيره اشاره كرد.
درهر شبكه بسته به گسترده‌گي و كاربرد از تجهيزات مختلفي جهت ارتباط بهتر استفاده مي‌شود كه اين تجهيزات را اجزاء شبكه مي ناميم. اجزاي شبكه دست كم داراي انواع زير است:http://www.bisim.org/images/a3.htm5.jpg
1-راديوي دستي1 : راديو‌هاي سيار كوچكي هستند كه معمولاً توسط نفر حمل و استفاده مي‌شوند، اغلب توان خروجي بين 1 الي 5 وات دارند و بسيار ساده يا بسيار پيشرفته هستند (مجهز به شماره‌گير، صفحه‌ي نمايش، مكان نما و .....) .منبع تغذيه آن‌ها معمولاً باتري قابل شارژ از انواع Nicd و يا Nimh است. همچنين داراي آنتن كوچك ثابت است.
http://www.bisim.org/images/a3.htm6.jpg
2-راديو خودرويي2: كه عموماً روي خودروها نصب و استفاده مي‌گردد و مشخصات راديو‌هاي دستي مشابه را دارد يا بسيار پيچيده‌تر است، آنتن اين راديو‌ها معمولاً روي سقف و يا صندق عقب خودررو نصب مي‌گردد و نيروي لازم از باتري خودرو گرفته مي‌شود، همچنين توان خروجي بين 10 الي 25 وات مي‌تواند متغير باشد.
3-راديو ثابت: كه در ايستگاه‌هاي مركزي نصب و استفاده مي‌شوند، معمولاً ابعاد بزرگتر و امكانات بيشتري نسبت به دو نوع قبلي دارند ، توان خروجي آن‌ها بين 30 تا 50 وات يا بيشتر متغير است و قابليت اتصال به لوازمي چون رايانه، تكرار كننده وسامانه‌ي خط تلفن شهري را نيز دارند، http://www.bisim.org/images/a3.htm7.jpgهمچنين آنتن آن‌ها مي‌بايست برفراز ساختمان و يا دكل مناسب نصب شود.
طرح شبكه مي‌بايست بر اساس ميزان وسعت و نوع كاربري مورد نياز صورت پذيرد. براي توضيح كامل تر يك شبكه‌ي متوسط فرضي را در نظر مي‌گيريم و به نكاتي مي‌پردازيم كه مي‌بايست به طور كلي در طراحي هر شبكه‌ي آنالوگ در نظر گرفته شود.
1-باند و بسامد: پس از كسب مجوز‌هاي مورد نياز از مراجع قانوني تصميم گيرنده و اجرايي در هر كشور و يا منطقه و دريافت جزييات فني مربوط به مشخصات كامل باند، بسامد ، تعداد كانال و فواصل كانال ها و حدود مجاز ناپايداري‌ها و...... در اين مرحله نوع دستگاه‌هاي مورد نياز بر حسب مشخصات فوق تعيين و تهيه مي‌شود. عموماَ به شبكه‌هاي متداول معمولي باند‌هاي راديويي UHF و VHF تخصيص داده مي شود، وازاين رو نوع تجهيزات نيزبايدبا باند مورد نظر تناسب داشته باشد.
فضاي تحت پوشش3 :
در صورتي‌كه فضاي مورد نياز جهت پوشش اجراي شبكه محدود باشد نيازي به نصب و استفاده از تجهيزات جانبي مانند تقويت كننده‌ها نيست. زيرا در اين حالت دستگاه‌هاي سيار و ثابت تنها با توان خروجي استاندارد خود، قادر به برقراري ارتباط با يكديگر هستند. ولي در صورتي‌كه توان خروجي استاندارد اجراي شبكه قادر به برآورده كردن نياز ارتباطي به علت گستردگي منطقه و يا وجود موانع زياد و يا عوامل محيطي ديگر مانند (وجود كوه، دره، جنگل و.....) نباشند، مي‌بايست از تقويت كننده‌هاي توان و يا تكرار كننده‌ها جهت رفع نقص و پوشش كامل استفاده شود.
برنامه‌ريزي و تنظيم راديو‌ها:http://www.bisim.org/images/a3.htm8.jpg
غالباً تجهيزات راديويي حرفه‌اي بدون برنامه‌ريزي و تعيين مشخصات بسامد قابل استفاده نيستند، زيرا هيچ بسامدي از قبل به دستگاه داده نشده است، ازاين روبراي استفاده مي‌بايست بسامد مجاز (تعيين شده در پروانه‌ي استفاده از كانال راديويي) توسط نرم‌افزار مخصوص برنامه‌ريزي دستگاه به راديو داده شود. اين عمل تقريباً براي انواع دستي، خودرويي و حتي ثابت انجام مي‌شود. بسته به نوع تجهيزات، نوع كاربري و نوع سامانه ي ارتباطي، مشخصات مورد نياز مي‌توان از بسيار ساده و اندك تا پيچيده و حجيم متغير باشد. اما يكي از موارد اصلي و بسيار مهم تعيين بسامد هر كانال راديويي است.
همچنين از موارد ديگر كه ممكن است در اين مرحله به دستگاه داده شود، فهرست نام و شماره هاي تلفن جهت برقراري ارتباط تلفني با خط تلفن شهري و يا ديگر دستگاه‌هاي شبكه‌ي راديويي است كه نياز به تجهيزات اضافي دارد كه توضيح آن در ادامه خواهد آمد.
لازم به ذكر است عمل برنامه‌ريزي نيازمند وسايلي از قبيل كابل رابط بين راديو و رايانه و همچنين نرم‌افزار‌هاي مخصوص خود راديو دارد كه معولاً توسط سازنده ارائه مي‌شود.
*تجهيزات جانبي:-رابط تلفن4
قطعه‌ي تلفن وسيله‌اي است جهت برقراري ارتباط ما بين راديو‌هاي سيار و خطوط تلفن شهري. اين وسيله در حقيقت رابط ميان خط تلفن و دستگاه بي‌سيم ثابت ايستگاه مركزي و يا تكرار كننده متصل مي‌شود در اين حالت در صورتي‌كه دستگاه سيار و يا خودرويي مشترك داراي صفحه‌ي كليد ارقام باشد، قادر به شماره‌گيري تلفن مورد نظر و برقراري ارتباط تلفني خواهد بود.
لازم به ذكر است جهت برقراري تلفن نياز به يك سامانه ي تمام دو طرفه و يا نيمه دو طرفه جهت ارسال و دريافت مكالمه داريم، سامانه هاي يك طرفه براي اين امر مناسب نيستند.
http://www.bisim.org/images/a3.htm9.jpg
سامانه ي مكان نما: (AVL)
سامانه ي مكان‌نماي ماهواره‌اي اغلب جهت راديو‌هاي سيار خودرويي مورد استفاده قرار مي‌گيرد . به منظور نمايش موقعيت واحد‌هاي سيار بر روي نقشه منطقه در مركز كنترل كاربرد دارد، بدين منظور نياز به نصب نرم‌افزار‌هاي مربوطه و همچنين تجهيز واحد سيار به يك دستگاه موقعيت ياب ماهواره‌اي (GPS) و يك سوييچ رابط بين بي‌سيم خودرو و (GPS) است.
1-hand held Radio
2-mobile Radio
3-Coverage Area
4-Telephone Interconnect
برگرفته ازماهنامه دنیای مخابرات وارتباطات
