اصول نگهداری از باطری خودرو ها

انواع باتریها:

دو نوع از رایج ترین انواع باتری اتومبیل عبارتند از : باتریهایی که به مراقبت کم (LM =Low Maintanace) نیاز دارند یا غیر سیلد و باتریهای بدون نیاز به مراقبت (FM =Free Maintanace) یا سیلد.
باتریهای با مراقبت کمتر (LM) دارای صفحه سرب آنتیموان/ کلسیم (دو آلیاژی یا هیبرید) می باشند. در حالیکه باتریهای بدون نیاز به مراقبت دارای (MF) صفحه سرب – کلسیم / کلسیم هستند.
باتری های بدون نیاز به مراقبت (MF) به مراقبت های پیشگیرانه کمتری نیازمندند، دارای عمری طولانی تر، شارژ سریعتر، مقاومت بیشتر در برابر شارژ بیش از حد (over charge)، کاهش خوردگی ترمینال ها و زمان مجاز جهت نگهدارى کالای (Shelf Life) طولانی تر هستند اما در برابر عیوب ناشی از دشارژ عمیق (Deep Discharge) به دلیل افزایش ریزش مواد فعال صفحات، سریعتر از کار می افتند.
در آب و هوای گرم پیشنهاد می شود که باتری غیر سیلد خریداری شود. به دلیل این که در یک باتری سیلد هنگامی که به آب نیاز است، نمی توان آب اضافه کرد و نمی توان غلظت ویژه آن را با هیدرومتر اندازه گرفت.
برخی سازندگان، نوع سوم باتری را به نام dual تولید کرده اند که از یک باتری استاندارد با سل های پشتیبان که در مواقع ضروری قابل سوئیچ کردن است، تشکیل شده است. پیشنهاد می شود با هزینه مشابه بهتر است که دو باتری را خریداری کنید و سپس آنهارا از هم جدا کنید. در آینده این انتظار می رود که باتریهای گرانتر دارای دریچه های تنظیم کننده (valve regulated) (سلول های ژلی و جاذب های پشم شیشه ای) به کار برده شود. به دلیل این که کارخانه های تولید کننده اتومبیل خواهان افزایش مدت زمان وارانتی خود می باشند و همچنین مکان باتری ها را از زیر کاپوت اتومبیل (به دلیل محافظت از گرمای زیاد) به محل دیگری تغییر دهند.
برخی تولید کنندگان باتری هایی با استحکام بالا در مقابل لرزش زیاد یا باتری های از نوع RV را طراحی کرده اند تا اثرات لرزش طبیعی را کاهش دهند. اما برای لرزش های بیش از اندازه بهتر این است که از باتریهای تجاری (Commercial battery) و مخصوص استفاده کنیم.
باتریهای اتومبیل به منظور ایجاد جریان استارت اولیه با آمپر بالا (high initial cranking amp) (معمولاً برای 5 تا 15 ثانیه) برای روشن کردن موتور به صورتی خاص طراحی شده اند. در حالی که باتریهای با سیکل زیاد (deep cycle) یا باتری شناورهای دریایی (marine) برای دشارژ طولانی مدت با آمپراژ کم طراحی شده اند. باتری ״dual marine ״ یک باتری با خصوصیات مابین باتری اتومبیل و باتری با سیکل زیاد است. به هر حال باتری اتومبیل بهترین کاربرد را در اتومبیل دارا می باشد. برای RV ها، یک باتری اتومبیل جهت روشن کردن موتور ویک باتری با سیکل زیاد جهت ایجاد توان لازم برای وسایل جانبی به کار برده می شود. باتری ها به یک دیود ایزوله کننده متصل شده اند و هر دو به صورت اتوماتیک به وسیله سیستم شارژ RV زمانی که موتور کار می کند شارژ می شوند.

علل خرابی باطری:

یک باتری با کیفیت خوب در صورت نگهداری مناسب حدود 1.5 سال می تواند کار کند. هدف اولیه استفاده از باتری استارت زدن، تثبیت انرژی و تهیه نیروی کافی برای جرقه زدن، روشنایی و دیگر مصرف کننده هایی است به مقدار انرژی بیشتر از ظرفیت سیستم شارژ نیازمندند . برای مثال در موقعی که موتور کار نمی کند. در مرحله بعد باتری اتومبیل توان الکتریکی سیستم را در موقعی که سیستم شارژ فعال نیست، فراهم می کند.
سن یک باتری به ریزش مواد فعال صفحات آن در اثر انقباض و انبساط این صفحات که در طول فرآیند شارژ و دشارژ اتفاق می افتد بستگی دارد. دشارژ عمیق، گرما و لرزش مراحل تخریب آن را تسریع می کنند و عاقبت رسوب تشکیل می شود و سبب اتصال کوتاه می شود. علت اصلی دیگری که باعث تخریب باتری ها می شود سولفاته شدن آنهاست. هنگامی که باتری ها به صورت دشارژ انبار شوند یا برای بیشتر از 6 ماه انبار شوند. سولفات سرب صفحات را سخت و چگال می کند و توانایی شارژ شدن باتری کاهش می یابد و یا به طور کلی از بین می رود و مواد فعال صفحات، دیگر قابلیت تحمل جریان دشارژ را ندارند و باتری از کار خواهد افتاد.
تحقیقات اخیر نشان داده در یک هوای گرم (بدترین محیط برای کار باتری) میانگین طول عمر یک باتری اتومبیل با کیفیت خوب به نصف كاهش می یابد. استارت زدن بیجا (Slow Cranking ) خصوصاً در هوای سرد مشخصه خوبی است که نشان می دهد باتری در حال خراب شدن است و این باتری باید تست شود. دشارژ عمیق باتریها معمولاً در زمان های نامناسب اتفاق می افتد، برای مثال بعد از روشن کردن خودرو توسط اتصال باتری به باتری (Jump start). متاسفانه اغلب فروشنده های باتری، چگونگی تست درست یا شارژ باتری را نمی دانند.

نگهداری پیشگیرانه باتری:

بررسی سطح الکترولیت، محکم بودن سر باتریها، تمییز کردن سطوح خورده شده قطب و سر باتری و چک کردن تسمه دینام همه برای نگهداری های پیشگیرانه یک باتری لازم می باشد. تناوب اجرای اقدامات پیشگیرانه بستگی به نوع باتری و شرایط آب و هوایی دارد اما باید حداقل یک بار قبل از شروع سرما و ماهی یک بار در گرما این مراقبت دوره ای انجام شود. اگر سطح الکترولیت در باتری های غیر سیلد پائین است، تا سطح مشخص شده توسط سازنده باتری (2 میلیمتر بالاتر از سطح صفحات) باتری را از آب مقطر پر کنید. توجه داشته باشید که بیش از اندازه خصوصاً در گرما آن را از آب پر نکنید.

چگونگی تست کردن یک باتری:

چهار گام برای تست یک باتری اتومبیل وجود دارد : بازرسی، برطرف کردن شارژ سطحی، تست وضعیت شارژ (SOC) و تست بار (Load test ). برای تست یک باتری یا عیب یابی سیستم شارژ یا سیستم الکتریکی، به یک ولتمتر دیجیتال با دقت 0.5% یا بالاتر نیاز است. برای یک باتری غیر سیلد به یک هیدرومتر تصحیح کننده دما (temperature compensating) نیز نیاز می باشد.

بازرسی
بازرسی چشمی را جهت بررسی آسیبهای ظاهری از قبیل شل شدن تسمه دینام، کاهش الکترولیت، خوردگی کابلها یا سر باتریها، شل شدن بست های نگهدارنده باتری یا کابل های سر باتریها یا شکستگی جعبه انجام دهید.
برطرف کردن شارژ سطحی
اگر باتری تازه شارژ شده یا اتوموبیل در حال کار کردن بوده است، شارژ سطحی باتری را به یکی از روشهای زیر برطرف نمایید: - اجازه دهید باتری 2 الی 3 ساعت کار نکند - چراغهای جلوی اتوموبیل را به مدت 5 دقیقه با نور بالا روشن کنید و سپس در حدود 5 دقیقه صبر کنید. - با یک تست کننده بار باتری، یک بار با مقدار نصف جریان CCA باتری به مدت 15 ثانیه اعمال کنید و به مدت 5 دقیقه صبر کنید.
تست وضعیت شارژ
برای باتری های غیر سیلد (non sealed)، دانسیته اسید هر خانه باتری را توسط هیدرومتر و ولتاژ ترمینال باتری را توسط ولت متر دیجیتال، در صورتی که موتور خاموش است بررسی کنید. در مورد باتریهای سیلد، اندازه گیری ولتاژ باتری در صورتی که موتور خاموش است توسط ولت متر دقیق دیجیتالی بهترین راه برای تشخیص وضعیت شارژ است.
برخی باتریها دارای یک هیدرومتر سرخود یا چشمی هستند که فقط وضعیت شارژ را در یک خانه از شش خانه (cell) اندازه گیری می کنند. اگر نشانگر (indicator) باتری بی رنگ یا زرد کمرنگ باشد، سطح الکترولیت باتری پائین بوده و باید قبل از استفاده از آن به اندازه کافی پر شود و در صورتی که باتری از نوع سیلد است، باتری باید تعویض گردد. هیدرومتر سرخود یا همان چشمی (magic eye) دریچه شفاف و قابل مشاهده است که امروزه بر روی اغلب باتریهای سیلد نصب می گردد و توسط آن می توان وضعیت باتری را با توجه به تغییر رنگ مشاهده شده در آن پیش بینی کرد. اگر وضعیت شارژ کمتر از 75% باشد و مقدار دانسیته اسید یا مقدار ولتاژ یا هیدرومتر سرخود وضعیت بدی را نشان بدهد( سیاه رنگ شدن نشانگر) این نتیجه به دست می آید که باتری قبل از استفاده نیاز به شارژ مجدد دارد.
اگر حداقل یکی از شرایط زیر برای باتری پیش آمد باتری را تعویض کنید. اگر بین کمترین و بیشترین مقدار قرائت شده چگالی ویژه سل های باتری، 0.05 یا بیشتر اختلاف وجود دارد نشان دهنده این مطلب است که یک سل ضعیف یا خراب در باتری موجود می باشد. اگر باتری حداقل به مقدار 75% از مقدار شارژ کامل خود شارژ نمی شود یا اگر هیدرومتر سرخود هنوز وضعیت خوب را نشان نمی دهد( معمولا سبز، که نشاندهنده 65% وضعیت شارژ کامل می باشد). اگر ولت متر دیجیتال 0 ولت را نشان می دهد یک خانه قطع شده (open cell) وجود دارد. اگر ولت متر دیجیتال 10.45 تا 10.65 ولت را نشان می دهد یک خانه اتصال کوتاه شده (shorted cell) وجود دارد. اتصال کوتاه توسط اتصال صفحات به یکدیگر یا ته نشین شدن مواد سازنده یا ایجاد اتصالات درختی بین صفحات (treeing) ایجاد می شود.
تست بار (Load test)
اگر وضعیت شارژ باتری 75% یا بیشتر از این مقدار است یا وضعیت خوب (good) در هیدرومتر سرخود نشان داده می شود، تست بار باتری را با یکی از روش های زیر انجام دهید:
چراغ جلو ماشین را در وضعیت نور بالا به مدت 5 دقیقه قرار دهید. جرقه زن (ignition ) را غیر فعال کنید (وایر دلکو را جدا کنید یا وایر شمع را جدا کنید) و موتور را با استارت زدن به مدت 15 ثانیه بچرخانید.
با یک تست کننده بار باتری، باری به اندازه نصف مقدار CCA ( جریان استارت در هوای سرد) باتری به مدت 15 ثانیه اعمال کنید.
با یک تست کننده بار باتری، باری به اندازه نصف مقدار OEM ( جریان استارت در هوای سرد اعلام شده توسط سازنده خودرو) به مدت 15 ثانیه اعمال کنید.
در طول تست بار، ولتاژ یک باتری سالم دارای الکترولیت نباید کمتر از 7/9 ولت در دمای 7/26 درجه سانتیگراد باشد. اگر دمای الکترولیت بیشتر از 7/26 درجه سانتیگراد است، به ازای هر 5.5 درجه بیشتر از 7/26 درجه سانتیگراد تا موقعیکه دما به 37.7 درجه سانتیگراد برسد، 0.1 ولت به ولتاژ اضافه کنید و اگر کمتر از 7/26 درجه سانتیگراد است به ازای هر 5.5 درجه کاهش دما تا زمانی که به 4.4 درجه سانتیگراد برسید، 0.1 ولت از آن مقدار کم کنید. بعد از این که بار تخلیه شد، 5 دقیقه صبر کنید و میزان شارژ باتری باید به 50% وضعیت شارژ کامل خود یا بالاتر باز گردد.
اگر باتری کمتر از مینیمم ولتاژ تست خود را نشان دهد باتری شارژ خود را باز نگردانده و توانایی روشن کردن موتور را ندارد و باید آن را تعویض کرد.
اگر باتری این تست را درست جواب دهد باید آن را مجدداً شارژ نمائید تا باتری با ماکزیمم عملکرد، کار کند

چگونگی بررسی سالم بودن سیستم شارژ:

سیستم شارژ اتومبیل شامل یک دینام (یا ژنراتور DC)، یک رگولاتور ولتاژ (آفتامات)، باتری و لامپ هشدار یا آمپر دینام می باشد. زمانی که موتور در حال حرکت است، هدف آن مهیا کردن توان برای بار الکتریکی اتومبیل ( برای مثال جرقه زنی، روشنایی، لوازم الکتریکی و ...) و شارژ باتری اتومبیل می باشد. زمانی که سیستم شارژ از کار می افتد، معمولاً یک لامپ هشدار روشن خواهد شد یا آمپر دینام وضعیت خوب (good ) را نشان نمی دهد.
رایج ترین عوامل خوب کار نکردن سیستم شارژ، لق شدن، فرسوده شدن یا پاره شدن تسمه دینام می باشد. بنابراین ابتدا باید تسمه دینام را چک کرد. اگر تسمه دینام سالم است با استفاده از یک باتری سالم دور موتور را برای مدت دو دقیقه به 2000RPM یا بیشتر (با در نظر گرفتن دمای محیط و بار) برسانید.
ولتاژ باتری باید بین 13 تا 15.1 ولت افزایش یابد. در اکثر خودروها در یک روز گرم مقدار ولتاژ بین 14 تا 14.5 ولت اندازه گیری خواهد شد. اغلب رگولاتورهای ولتاژ یا آفتامات ها، دارای جبران کننده دما (temperature compensated) برای شارژ درست باتری تحت شرایط مختلف محیطی هستند. هنگامی که دمای محیط کاهش می یابد، ولتاژ شارژ جهت غلبه بر مقاومت بالای باتری افزایش می یابد. بلعکس، وقتی که دمای محیط افزایش می یابد، ولتاژ شارژ کاهش می یابد. سایر مواردی که بر ولتاژ شارژ اثر گذارند عبارتند از شرایط باتری، وضعیت شارژ، بار الکتریکی، سطح و خلوص الکترولیت. اگر ولتاژ بین دو قطب کمتر از 13 ولت و تست باتری بعد از شارژ مجدد خوب باشد یا اگر هنوز شارژ نگهداشتن آن با مشکل مواجه است ولتاژ و جریان خروجی سیستم شارژ و بار پارازیتیک اتومبیل با قطع بودن کلید (key off) را تست کنید.
یک دینام با تسمه شل یا دیود خراب جریان خروجی دینام را کاهش خواهد داد. اگر ولتاژ خروجی بیش از 1/15 ولت در دمای محیطی بالاتر از دمای انجماد است، سطح الکترولیت باتری پائین است یا بوی تخم مرغ فاسد شده در اطراف باتری به مشام می رسد، بنابراین احتمالاً باتری دچار شارژ بیش از حد (over charge) شده است و سیستم شارژ باید تست شود.

روش استارت زدن با اتصال باتری خودرو به باتری کمکی (jump start):

در هوای سرد، یک کابل تقویت کننده مناسب با کیفیت خوب با شماره سیم 4 تا 6 لازم است تا جریان کافی را به منظور روشن کردن موتور یک اتومبیل از کار افتاده، فراهم کند. هر چه شماره سیم کوچکتر باشد، یعنی قطر سیم بزرگتر باشد، بهتر است. موتور برخی از اتومبیل ها در مدت استارت باتری به باتری باید روشن باشد. به هر صورت استارت زدن اتومبیل خراب توسط باتری سالم اتومبیل دیگر با موتور روشن می تواند از بوجود آمدن دو خودروی خراب جلوگیری کند. اجازه ندهید که گیره های کابل تقویت کننده (booster cable) با یک دیگر تماس پیدا کنند و یا گیره مثبت با بدنه خودرو یا بدنه موتور تماس یابد.

اگر دمای هوا، کمتر از دمای منجمد شدن است، بررسی کنید که الکترولیت در باتری معیوب منجمد نشده باشد. اگر الکترولیت منجمد شده، اجازه دهید که پیش از کارکردن یخ آن ذوب شود. یک باتری دشارژ شده که ولتاژ آن به اندازه 12 ولت یا کمتر یا دانسیته آن 14/1 یا کمتر است، تقریباٌ در دمای C۫ -15یخ خواهد زد.
بدون لمس اتومبیل، همه لوازم غیر لازم و چراغهای هر دو ماشین را خاموش کنید. مطمئن شوید که تهویه کافی وجود دارد و از عینک ایمنی استفاده کنید.
ماشینی که باتری سالم دارد را روشن کنید و اجازه دهید که حداقل برای 2 تا 3 دقیقه با سرعت زیاد در حالت خلاص کار کند تا قبل از شروع کار باتری خود را شارژ کند.
گیره کابل کمکی مثبت (معمولا قرمز) را به ترمینال مثبت روی باتری خراب وصل کنید. گیره انتهای دیگر کابل تقویت کننده مثبت را به ترمینال مثبت باتری سالم اتصال دهید.
گیره کابل کمکی منفی (معمولا سیاه) را به ترمینال منفی بر روی باتری سالم وصل کنید و سر دیگر گیره کابل متصل کننده منفی را به مکانی تمیز و بدون رنگ بر روی بدنه موتور یا بدنه اتومبیل که باتری آن از کار افتاده و دور از باتری اتصال دهید.
اجازه دهید اتومبیل سالم با دور موتور بالا برای 5 دقیقه یا بیشتر جهت فرصت دادن به باتری معیوب برای شارژ شدن و گرم شدن الکترولیت آن، در حالت خلاص کار کند.
اتومبیل از کار افتاده را روشن کنید و اجازه دهید که با دور موتور بالا در در حالت خلاص کار کند. اگر اتومبیل بار اول استارت نخورد، اتصالات را مجدداً چک کنید، چند دقیقه صبر کنید و مجدداً سعی کنید.
کابل های کمکی را به صورت عکس آن چه در بالا گفته شده قطع نمائید و ابتدا گیره منفی را از روی بدنه ماشین یا بدنه موتور اتومبیلی که قبلاً کار نمی کرد به منظور کم کردن احتمال انفجار جدا کنید.
جهت پی بردن به علت دشارژ عمیق و آسیب های احتمالی باتری، در نخستین فرصتی که بدست آوردید باتری از کار افتاده را کاملا شارژ و تست کنید

تازگی باتری (Freshness):

گاهی اوقات تشخیص نو بودن یک باتری دشوار است. هزگز باتری که بیش از 6 ماه از عمر آن گذشته است را خریداری نکنید. به این دلیل که عمل سولفاته شدن در آن آغاز شده است. سولفاته شدن هنگامی اتفاق می افتد که سولفات سرب نتواند به مواد شارژ شده تبدیل گردد و این اتفاق زمانی رخ می دهد که باتری های دشارژ شده برای مدتی طولانی در همین حالت باقی بمانند یا مقدار زیادی آب از دست داده باشند. معمولاً تاریخ تولید بر روی جعبه حک شده است. این تاریخ معمولاً ترکیبی از حروف و شماره ها می باشد. ماهها با حروف نشان داده می شوند.

چگونگی نصب باتری:

وزن یک باتری خودرو بین 10 تا 20 کیلو گرم است و اولین سوالی که پیش می آید چگونگی نصب آن است. دومین سوال این که با باتریهای فرسوده اگر قابلیت معاوضه نداشته باشند چه کنیم؟

به منظور کم کردن مشکلات ناشی از نشت اسید و یا خوردگی، ترمینال های باتری و جعبه و سینی باتریهای کهنه و قدیمی را با آب شست و شو داده و تمیز کنید. خوردگی زیاد را با مخلوط کردن جوش شیرین و آب می توان خنثی کرد. همچنین کابل ها را به منظور جلوگیری از اشتباه در هنگام متصل کردن دوباره آنها به جای اولیه شان علامتگذاری کنید.
ابتدا کابل منفی را جدا کنید. زیرا باعث می شود که امکان اتصال کوتاه باتری را در هنگام جابجائی کابل کاهش دهد. سپس کابل مثبت را جدا کنید و سپس اتصالات پایانه، نگهدارنده را جدا کنید. اگر اتصالات نگه دارنده یا پایه نگه دارنده خراب و خورده شده است آن را عوض کنید. باتری های کهنه و خراب را از طریق معاوضه کردن آن با یک باتری جدید و یا با تحویل دادن آن به یک مرکز بازیافت از خود دور کنید و همیشه به خاطر داشته باشید که یک باتری شامل مقدار زیادی سرب زیان آور و اسید می باشد.
بعد از جابجایی باتری قدیمی مطمئن شوید که سینی باتری و کابل های ترمینال یا اتصال دهنده ها تمیز هستند. با یک برس سیمی سطح داخل سر باتریها و قطب های باتری را تمیز کنید. اگر قطب ها، کابل ها یا پایه های نگهدارنده شدیداً خورده شده اند، آنها را عوض کنید. ترمینال ها یا کابل های خراب توانایی استارت زدن را کاهش می دهند.
ترمینال و گیره های ترمینال را با لایه ای از گریس (با دمای بالا) یا وازلین جهت جلوگیری از خوردگی بپوشانید.
باتری جدید را به نحوی جایگزین کنید که کابل منفی به قطب منفی براحتی بتواند متصل شود. اتصال برعکس قطب های باتری سبب خسارت و صدمه زدن به سیستم برق اتومبیل می شود و نیز ممکن است سبب منفجر شدن باتری بشود.
بعد از محکم کردن بست باتری، ابتدا کابل مثبت و سپس کابل منفی را وصل کنید.
قبل از روشن کردن موتور سطح الکترولیت و سطح شارژ را بررسی کنید و در صورت نیاز به مقدار لازم آن را از آب مقطر پر کرده و به مقدار لازم نیز آن را شارژ کنید. جهت جلوگیری از بهم خوردن حافظه کامپیوتر، کدها، تنظیمات رادیو باید باتری دومی رابه صورت موازی پیش از جدا کردن باتری کهنه به آن متصل کنید. فندک اتومبیل ساده ترین راه برای موازی کردن یک باتری کمکی با مدار برق اتومبیل می باشد.

چگونگی شارژ مجدد باتریها:

علاوه بر رعایت موارد ایمنی کلی، رعایت این موارد نیز لازم می باشد:

هرگز در صورتی که موتور روشن است اتصال کابل باتری را قطع نکنید، به دلیل اینکه باتری مثل یک ***** برای سیستم الکتریکی عمل می کند. الکتریسیته ***** نشده (pulsating DC) می تواند خسارات غیر قابل جبرانی را به وسایل الکتریکی گرانقیمت همچون کامپیوتر، رادیو، سیستم شارژ و ... وارد نماید.
سطح الکترولیت را بررسی کنید و قبل از شارژ از عدم یخ زدگی آن اطمینان حاصل کنید.
هرگز، در صورتی که الکترولیت بالای صفحات را پوشانده به آن آب اضافه نکنید به دلیل این که امکان دارد در طی فرایند شارژ، الکترولیت گرم شده و منبسط شود و فوران کند. بعد از این که شارژ کامل شد مجدداً سطح الکترولیت را بررسی کنید.
قبل از عمل شارژ درپوشهای باتری را باز کنید، در مناطقی که تهویه مناسب دارند عمل شارژ را انجام دهید و عینک محافظت کننده چشم بزنید. سیگار نکشید، جرقه یا شعله ایجاد نکنید زیرا هنگامی که باتری شارژ می شود گازهای مشتعل شونده ای از آن خارج می شود.
اگر باتری از نوع سیلد است، آن را با جریانی بیش از 25 آمپر شارژ نکنید.
به دستورات تولید کننده شارژر جهت اتصال و جدا کردن کابل ها و عملیات شارژ توجه کرده و آنها را اجرا کنید تا امکان آتش سوزی کاهش یابد. معمولاً باید قبل از اتصال یا جدا کردن کابل ها به باتری دستگاه شارژ را خاموش کرد.
اگر باتری گرم شده یا شدیداً از آن گاز خارج می شود یا الکترولیت از آن فوران می کند، شارژر را موقتاً خاموش کنید یا میزان جریان شارژ را کاهش دهید.
مطمئن باشید که در شارژ اتومبیل با یک شارژر خارجی با ولتاژ بالا خسارتی به سیستم الکتریکی نخواهد رسید. حتی اگر احتمال کمی هم وجود دارد، کابل منفی باتری را قبل از اتصال شارژر به باتری از آن قطع کنید. معمولاً هنگامی که اتومبیل با یک باتری کمکی استارت شد، باتری شروع به شارژ شدن می کند. اما هرگز ممکن نیست بتواند باتری را کاملاً شارژ کند! مدت زمانی که طول می کشد تا یک باتری به طور کامل شارژ شود به مقدار دشارژ آن، مقدار اضافی جریان که به باتری برگردانده می شود، مدت زمانی که موتور کار کرده، RPM و دما بستگی دارد. آلترناتور توسط تولید کننده اتومبیل برای تحمل بیشترین مقدار بار جانبی و نگهداری از باتری در اتومبیل (نه شارژ مجدد یک باتری کاملاً تخلیه شده)، به کار برده شده است.
مثلاً، اگر 300 آمپر در مدت 10 ثانیه برای روشن کردن یک اتومبیل، که شارژ باتری آن کامل است نیاز باشد، تقریباٌ مدت 5/2 دقیقه برای شارژ سیستم جهت جایگزینی توان با اعمال جریان 25 آمپر یا مدت 6 دقیقه با اعمال جریان 10 آمپر یا مدت 1 ساعت با اعمال جریان یک آمپر لازم است. کاربرد چنین مثالی برای یک باتری دشارژ شده دارای RC ، 120 دقیقه ، تقریباً 86 برابر طولاتی تر از شارژ آن یا 5/3 ساعت در 25 آمپر، 7/8 ساعت در 10 آمپر یا 4/86 ساعت در یک آمپر طول می کشد.
اگر در اتومبیل چراغ اضافی، آمپلیفایر،دزدگیر، تلفن های سلولی یا دیگر لوازم و توقف و حرکت پشت سر هم وجود داشته باشد، امکان ندارد که دینام بتواند جریانی به اندازه کافی جهت نگهداشتن شارژ کامل باتری تولید کند و بنابراین نیاز به افزایش ظرفیت سیستم شارژ می باشد. باید جمع بار کلیه چراغ ها، فن ها و لوازمی که در اتومبیل به کار می رود کمتر از 75% ماکزیمم جریان خروجی سیستم شارژ باشد، که حداقل 25% برای شارژ باتری موجود باشد. یک روش بهتر برای شارژ باتریها استفاده از یک شارژر جریان ثابت خارجی است که برای فرستادن ماکزیمم 12% مقدار RC باتری تنظیم شده است و وضعیت شارژ را کنترل می کند.
برای باتری های کاملاً دشارژ شده، جدول زیر به وسیله BCI منتشر شده و مقادیر شارژ پیشنهادی باتری و زمان شارژ آورده شده است:

شارژ سریع شارژ آرام مقدار ظرفیت ذخیره شده RC 2/5 ساعت با 20 آمپر 15 ساعت با 3 آمپر 80 دقيقه يا كمتر 3/75 ساعت با 20 آمپر 21 ساعت با 4 آمپر 80 تا 125 دقيقه 5 ساعت با 20 آمپر 22 ساعت با 5 آمپر 125 تا 170 دقيقه 7/5 ساعت با 20 آمپر 23 ساعت با 6 آمپر 170 تا 250 دقيقه 6 ساعت با 40 آمپر 24 ساعت با 10 آمپر بالاتر از 250 دقيقه
بهترين روش شارژ‍، شارژ‍ آرام است كه توسط يك ولتا‍‍ژ ثابت خارجی (یا شارژري با جريان كم) تامين شود زیرا الكتروليت زمان بيشتري جهت نفوذ به صفحات پيدا مي كند. برای جلوگیری از آسیب دیدن یک باتری کاملاً دشارژ، جریان اعمالی باید کمتر از 1% مقدار CCA در طول اولین 30 دقیقه باشد.
با یک شارژر با جریان کم می توان یک جریان شدید ماکزیمم 30 آمپری، در مدت زمان کوتاه ماکزیمم 30 دقیقه ای به باتریهای غیر سیلد اعمال کرد و سپس آن را به صورت نزولی تنظیم کرد تا اینکه وضعیت شارژ به 100% برسد. يك شارژر اتوماتيك باتري با ولتاژ ثابت، یک منبع تغذیه 15 ولتی تثبیت شده است که در مقدار 14.4 ولت و دمای26.7 درجه سلسيوس تنظیم شده است. اگر دماي محيط 0 درجه سلسيوس بود، ولتاژ شارژ را به مقدار 3/15 ولت برسانيد و اگر يك باتري بدون مراقبت و نگهداري را شارژ مي كنيد مقدار 0.2 ولت به آن اضافه كنيد] و اگر با يك شارژر نامطلوب اقدام به شارژ كنيد اين احتمال وجود دارد كه بيش از اندازه باتري را شارژ كند (over charge) و سبب به جوش رسيدن الكتروليت شود.
از شارژهای سریع با جریان سريع با جریان شدید براي شارژ باتريهای سولفاته یا شدیداً دشارژ شده استفاده نکنید. در اين شرايط يك جريان ثابت در حدود 1 تا 2 آمپر مدت 60 تا 120 ساعت لازم است. الكتروليت هرگز نبايد در هنگام شارژ به جوش بيفتد به دليل اين كه جريان زياد، تنها گرما و گازهاي مشتعل شونده ايجاد مي كند.

شناسايي بار مزاحم (parasitic load):

بار پارازیتی، بار اضافی است كه توسط وسايل الكتريكي مانند ساعت، كامپيوتر، سیستم دزدگیرو ... ايجاد می شود و در هنگامي كه موتور خاموش است، عمل می کند. بارهاي پارازيتيك نوعاً 20 تا 120 ميلي آمپر جريان می کشند. جهت تست بارهاي پارازيتيك، يك آمپرمتر را به صورت سری با ترمينال منفي يا مثبت باتري و كابل آن در حالی كه موتور خاموش است، اتصال دهيد.
اگر بار پارازيتيك به طور ناگهاني باتري را دشارژ كرد، تا زماني كه مشكل سيستم الكتريكي را تشخيص نداده ايد، فیوزها را یکی یکی بیرون آوردید تا المان الکتریکی متخلف مشخص گردد. روشن گذاشتن چراغ هاي جلو اتومبيل، يك باتري دارای شارژ كامل (با مقدارRC، 90 دقيقه ) را در مدتي بين 4 تا 6 ساعت بطور کامل دشارژ خواهد کرد.

چگونگي افزايش طول عمر باتري:

بهترين راه جهت افزايش طول عمر باتري مراقبت مستمر از باتري و موتور مي باشد. در آب و هواي سرد براي افزايش عمر باتري، باتري را كاملاً شارژ و موتور را گرم نگاه داريد. در آب و هواي گرم و در طول تابستان، بايد سطح الكتروليت را مرتباً بررسي كرد و آب باتري را به سطح لازم برساند. اين مطلب ناشی از دماي زیاد زیر کاپوت است. استفاده از محافظ گرما در باتري ها رايج تر شده و توليد كنندگان خودرو توسط آن، باتري را از دماي بالای زیر کاپوت محافظت مي كنند. برخي توليد كنندگان باتري نوعي باتری مخصوص مناطق گرمسیر تولید کرده اند که مقدار الکترولیت در باتری را افزایش داده اند تا خنک سازی بهتر انجام شود و یا از فرمولاسیون خاصی برای صفحه استفاده کرده اند.
آب كاهش يافته را اضافه كنيد. هرگز اسيد يا آب آلوده اضافه نكنيد و بيش از اندازه آن را از آب پر نكنيد.
قبل از روشن كردن اتومبيل كليه تجهیزات جانبی برقي و چراغ های خودرو را خاموش كنيد به دليل اين كه باعث كاهش بار باتري در هنگام استارت و خصوصاً در هواي سرد مي شود.
روشن گذاشتن كليه چراغ ها يا تجهیزات جانبی برقي ديگر خودرو و دشارژ كامل باتري خصوصاً در باتري بدون مراقبت و نگهداري، سبب خراب شدن باتري اتومبيل مي شود. بعد از شارژ كامل باتري براي تعيين خسارات وارده احتمالي باتري را تست كنيد.
بار پارزيتيك را به كمتر از 120 ميلي آمپر كاهش دهيد.
باتري هاي با شارژ كامل را در مكان هاي سرد قرار دهيد و مرتباً هنگامي كه مقدار شارژ آنها به كمتر از 80% شارژ كامل مي رسد يا بعد از 6 ماه (هر كدام زودتر اتفاق افتد) آن ها را شارژ كنيد.
در آب و هواي سرد، افزايش قطر كابل باتري (نمره سیم کوچکتر) به افزايش توان در دسترس باتري براي موتورهاي استارتر کمک مي کند.

مهمترين علل ناتواني ناگهاني باتري:

كاهش الكتروليت (كه عامل 50% از كارافتادگي باتري هاست) به دليل گرماي بيش از اندازه در زیر کاپوت يا شارژ بيش از حد.
دشارژ زياد( روشن گذاشتن چراغ هاي اتومبيل).
استعمال بيجا يا كاربرد باتريهاي با سايز نامناسب.
شل شدن تسمه دینام یا بدون شارژ ماندن.
لرزش بيش از اندازه (به دليل لق شدن بست هاي نگهدارنده).
استفاده از آب آلوده.
خوردگی.
يخ زدگي.

نکات ایمنی مهم:

باتری هاي سرب اسيدي شامل الکترولیتی از جنس سولفوریک اسید هستند که ماده ای خورنده و سمی است . در هنگام شارژ از خود گازی متصاعد میکند که در صورت وجود جرقه ای در کنار آن منفجر خواهد شد که سبب آسیب رساندن به انسان می شود.
هنگام کار با باتری نیاز به رعایت مواردی است از جمله : تهویه مطبوع، دور کردن جواهرات از بدن، پوشیدن لباس محافظت کننده بدن و استفاده از عینک ایمنی مخصوص و احتیاط کردن و همچنین رعایت کلیه دستورات تولید کننده باتری در مورد تست باتری، استارت باتری به باتری، نصب و شارژ باتری.

افسانه هایی درباره باتری ها:

انبار كردن يك باتري بر روي سطوح بتوني آن را دشارژ خواهد كرد.
جعبه هاي باتري هاي سرب اسيدي جديد بهتر سيلد شده اند، بنابراين نشتي خارجي (External leakage) كه منجر به دشارژ مي گردد براي آنها وجود نخواهد داشت. تغييرات دمايي شديد در باتريهاي بزرگ مي تواند نشتي داخلي يا دشارژ خودبخود را در صورتيكه باتري در يك اتاق كاملاً سرد يا در يك اتاق گرم نگهداري شود يا در يك زير دريايي نصب شده باشد، افزايش دهد.
حركت ماشين سبب شارژ كامل باتري مي شود.
عواملی وجود دارد كه بر توانايي دینام در شارژ باتري اثر مي گذارد. مهمترين این عوامل عبارتند از: مقدار جرياني كه از دینام به باتري جهت شارژ آن فرستاده مي شود، مدت زمانی كه جریان در دسترس است و دما. عموماً حرکت موتور در حالت خلاص يا حركت و توقف های پشت سر هم درشرایط آب و هواي نامناسب در شب، سبب شارژ باتري نخواهد شد.
امكان منفجر شدن باتري وجود ندارد.
با وجود اينكه درپوشهاي تهويه كاهش دهنده جرقه، كمك به كاهش توليد گاز مي كند، شارژ مجدد باتري، گازهاي اكسيژن و هيدروژن توليد مي نمايد. اگر جرقه اي داخل باتري و به اين گازها راه يابد سبب انفجار بزرگي خواهد شد.
يك باتري با ماندن در انبار، شارژ خود را از دست نخواهد داد.
باتريها دشارژ خود به خودي يا پديده تراوش الكتروشيميائي داخلي دارند كه سبب دشارژ كامل و سولفاته شدن آن در طول زمان مي شود. در ابتدا براي انبار كردن يك باتري، باید آن را كاملاً شارژ كرد و در مكاني سرد در دمايي بالاتر از دماي انجماد قرارداد و زماني كه به 80 % از وضعيت شارژ كامل خود مي رسد يا هر 6 ماه يك بار (هر كدام زودتر اتفاق افتاد) آنها را شارژ كرد. اگر در يك وسيله نقليه قرار داده شده، كابل منفي آن را قطع كنيد.
باتري هاي بدون مراقبت و نگهداري هرگز نيازي به الكتروليت ندارند.
در آب و هواي گرم امكان تبخير الكتروليت بدلیل دمای بالای زیر کاپوت وجود دارد. همچنين الكتروليت ممكن است در شارژ با ولتاژ زياد يا جريان زياد مقداري از الكتروليت خود را از دست بدهد.
دینام را بوسیله قطع ارتباط باتری با خودرو و موتور در حال حرکت تست کنید.
یک باتری همچون تثبیت کننده ولتاژ یا یک فـیـلـتـر برای جریان DC تولید شده توسط دینام عمل می کند. قطع کردن اتصال باتری با موتور در حال حرکت، ممکن است به المانهای الکترونیکی خودرو از قبیل کامپیوتر، رادیو، استریو و سیستم دزدگیر و ... یا سیستم شارژ آسیب خواهد رساند. هرگز این اتصال را قطع نکنید.
منبع : DSRGHESHM