روش MVC در ASP.Net چیست؟

[Borna66]

MVC یک روش مدرن و به روز برای معماری نرم افزار است. در این نوشته قصد دارم در حد دانش خودم درباره الگوی معماری نرم افزار به روش MVC توضیح بدهم و در ادامه اشاره ای به ASP.NET MVC خواهم داشت.
طراحان نرم افزار هنگام معماری سیستم های نرم افزاری الگوهای مختلفی را برای پیاده سازی ساختار نرم افزار در پیش می گیرند. یکی از این الگوهای معماری نرم افزار MVC یا Model View Controller نام دارد.
MVC نرم افزار را به سه قسمت Model و View و Controller تقسیم می کند. که هر کدام از این سه قسمت وظیفه خاصی را در چرخه حیات نرم افزار بازی می کنند.

[Borna66]

اگر به برنامه نویسی علاقمند هستید لطفا تا پایان این نوشته همراه من باشید.

• Model
  مفاهیم استفاده شده در نرم افزار تحت عنوان Model ها ایجاد می شوند. در MVC هریک از Class های ما یک Model هستند. Model در Logic برنامه هیچ نقشی ندارد. ارتباط با پایگاه داده هم در Model صورت می گیرد و Model ها پل ارتباطی بین نرم افزار و پایگاه داده نیز هستند.
• View
  View رابط کاربری نرم افزار است و می توان گفت فرم های نرم افزار و تمام چیزهایی که کاربر با آنها در ارتباط است تحت عنوان View در نرم افزار قرار می گیرد. View نیز هیچ نقشی در Logic نرم افزار ندارد و تنها پل ارتباطی بین کاربر و سایر بخش های نرم افزار است. تاکید می کنم که View هیچ تصمیم گیری انجام نمی دهد و فقط نمای بیرونی نرم افزار است.
• Controller
  Controller ها قلب تپنده نرم افزارهای MVC هستند. تمام تصمیم گیری ها و Logic نرم افزار در Controller قرار می گیرد و Controller پل ارتباطی Model و View است. در واقع با بیانی ساده می توان گفت Controller تصمیم می گیرد که چه داده ای از کدام Model دریافت شود و جهت نمایش به کدام View ارسال شود.

حالا این سوال به وجود می آید که چرا چنین ساختاری می تواند خوب باشد. چه کمکی به تیم طراحی و توسعه نرم افزار می کند؟
در پاسخ به این سوال می توان به چند دلیل زیر اشاره کرد:

• MVC توسعه نرم افزار را تبدیل به گلابی یا هولو می کند.
• MVC پروسه Unit testing را بسیار راحت می کند.
• MVC کار گروهی همزمان را برای تیم طراح و برنامه نویس آسان می کند.
• MVC با جدا سازی Logic از View و قرار دادن آن در Controller خوانایی کدها را بسیار بالا می برد.
• و مهم تر از همه اینکه MVC به شکل شگفت انگیزی حجم کد نویسی را کاهش می دهد.

MVC در هر زبان برنامه نویسی قابل پیاده سازیست. حتی در جاوا اسکریپت. اما در حال حاضر از این روش بیشتر برای زبان های سمت سرور مثل PHP و ASP.Net استفاده می شود و در کل MVC یک روش بسیار کارا برای تیم های بزرگ تر است. هرچه تیم بزرگتری داشته باشید مزایای این الگو برای شما بیشتر ملموس خواهد بود. همچنین به تجربه می گویم MVC برای پیاده سازی پروژه های کوچک توصیه نمیشود و من استفاده از این روش در پروژه های کوچک را به استفاده از پتک برای کشتن پشه تشبیه می کنم.
اگر تا اینجای این نوشته را خوانده اید پس به برنامه نویسی علاقمند هستید. اگر به ASP.Net هم علاقه دارید، خواننده بخش دوم این سری نیز باشید. تصمیم دارم در بخش دوم درباره دو فریم ورک ASP.net + web forms و ASP.Net + MVC صحبت کنم.

[Borna66]

در قسمت اول از این سری درباره MVC توضیح دادم و ساختار کلی آن را بررسی کردم. و تا آنجا پیش رفتم که نقش کلی اجزای MVC را توضیح دادم و چند مزیت MVC را ذکر کردم و در پایان قرار شد در نوشته بعدی این سری درباره MVC در ASP.Net توضیح بدم و اون رو با ASP.Net web forms مقایسه کنم.
لطفا در بخش دوم و پایانی از سری “MVC چیست؟ ASP.Net MVC چیست؟” همراه من باشید.
شروع ASP.Net و این سوال که ASP.Net Web Forms چیست؟

ASP.Net با تولد خود یک روش متفاوت برای طراحی صفحات وب را ارائه کرد. یک Framework متفاوت با روش های استفاده شده در سایر زبان های سمت سرور. آن روزها اسم خاصی نداشت اما امروز به آن روش Web Forms میگوییم.
ASP.Net Webforms بر خلاف ASP، PHP و … که معمول آنها کد نویسی میان کد های Markup است یک سری Component ارائه کرده و برنامه نویس برای ایجاد یک صفحه وب با کامپوننت ها کار می کند نه تگ های HTML. کار با داده ها هم بسیار آسان شده. همه چیز Data bind می شود. در واقع ما در Web Forms با Http Request و Http Response کمتر سرو کار داریم. و تمام اتکای ما به همان کامپوننت ها یا کنترل های سمت سرور ASP.Net Webforms است.
این روش چند ضعف دارد:

• اولین ضعف این روش این است که دست برنامه نویس و طراح در ایجاد رابط های کاربری ابدائی کاملا بسته است و برنامه نویس ناگزیر است با Interface از پیش تعیین شده .Net کار کند.

• دومین ضعف ASP.Net Webforms یک موجودی است به نام Viewstate. از روی اسمش معلوم است که کار Viewstate چیست. کارش نگهداری آخرین state کاربر هنگام Post Back شدن صفحه است. همان طور که گفتم کنترل Request ها و Response ها از دست برنامه نویس خارج شده و خود ASP.Net Webforms نیز ارتباط بین صفحات ارسالی از سوی سرور را با Viewstate برقرار میکند. متاسفانه Viewstate که معمولا حجم بالایی دارد هر بار هنگام Response همراه محتوای صفحه به سمت کاربر ارسال می شود و هنگام ارسال Request بعدی به سمت سرور ارسال می شود. و این صفحات را بسیار سنگین تر می کند. البته می شود حجم Viewstate را با چند کار ساده کنترل کرد که برنامه نویس ها به علت تنبلی زیاد و یا عدم اطلاع از این تکنیک ها مرتب درگیر این مشکل هستند.
• در برنامه های ساخته شده با Web Forms خبری از Pretty URLs نیست که بسیار مورد توجه و علاقه موتور جستجو ها است و این موضوع سال ها من رو حرص داده

اما از مزیت های ASP.Net Web Forms:

• Web Forms در واقع سرعت کد نویسی صفحات را خیلی زیاد می کنند. و واقعا بدرد آدم های کم حواس و تنبل می خورند. چون تقریبا همه کارهای سخت خودکار انجام می شود و برنامه نویس فقط به Logic برنامه اش فکر می کند.
• در Web Forms یک سری Event برای هر کامپوننت و کنترل سمت سرور وجود دارد که برنامه نویسی صفحات وب را شبیه برنامه نویسی Desktop Application می کند که خیلی ساده تر از وب است.
• Web Forms یک سری کامپوننت برای ارتباط با DB دارد که تا حد زیادی برنامه نویس را از شر دستورات SQL خلاص می کند.

به اوج رسیدن قدرت ASP.Net با ورود ASP.Net MVC

با ابداع روش MVC و ظهور Framework های مختلف بر پایه MVC تحت زبان های PHP و Java برنامه نویسان ASP.Net هم می خواستند از این روش در برنامه های خود استفاده کنند.
اما Web Forms ساختار خودش را داشت و نمی شد MVC را با تمام خصوصیاتش در Web Forms پیاده سازی کرد. بنابر این مایکروسافت ASP.Net MVC را معرفی کرد. یعنی مایکروسافت به کتابخانه بزرگ .NET یک Namsespace جدید به نام System.web.mvc را اضافه کرد و کلاس هایی با نام Controller و View و Viewdata بوجود آورد.
همچنین برای پیروی از قانون کلیدی MVC که “جدا سازی Logic از Data Validation” است در namespace به نام dataannotations روشی را برای Validation در Model ها ایجاد کرد که این روش برنامه نویس را از شر چک کردن تک تک فیلدهای فرم ها برای صحیح بودن داده های ورودی خلاص می کند.