بنزین کارت‌های سوخت کم شد اما سهمیه تغییری نکرد!

[حميد ذوالعلا]

بنزین کارت‌های سوخت کم شد اما سهمیه تغییری نکرد!
پرشین خودرو: در حالی‌كه دیروز خبرهایی مبنی بر كاهش سهمیه بنزین آزاد موجود در كارت‌های سوخت منتشر شد، ظاهرا این امر با هدف جلوگیری از قاچاق بنزین در مرزها صورت گرفته و تاثیری در میزان سهمیه بنزین ندارد.
به گزارش «پرشین خودرو»، دیروز خبرگزاری‌ها به نقل از شركت ملی پالایش و پخش مواد نفتی ایران و ستاد حمل و نقل و مدیریت مصرف سوخت كشور از كاهش 200 لیتری سهمیه بنزین آزاد (700 تومانی) ماهانه موجود در كارت‌های سوخت خبر دادند. به این ترتیب سهمیه فعلی 500 لیتری به 300لیتر رسیده است.
این اقدام البته سوالاتی در افكار عمومی درباره چرایی آن ایجاد كرده است. برخی از سوالات حول این احتمال بود كه شاید دولت بخواهد سهمیه بنزین 400 تومانی (ماهانه 60 لیتر) را حذف كند و به جای آن 300 لیتر بنزین 700 تومانی به مردم اختصاص داده و در نهایت قیمت بنزین آزاد را افزایش دهد.
بخش دیگری از شایعات نیز مربوط به این بود كه شاید دولت محدودیتی در تامین بنزین دارد و لذا اقدام به كاهش سهمیه بنزین آزاد خودروها كرده است.
این نگرانی‌ها در حالی ابراز می‌شد كه بنزین آزاد یكی از مهم‌ترین مكمل‌های تامین ماهانه سوخت خودروهاست، چرا كه تقریبا سهمیه بنزین یارانه‌‌ای (100 تومانی) خودروها به پایان رسیده و سهمیه بنزین نیمه یارانه‌ای (400 تومانی) نیز كفاف مصرف كم‌مصرف‌ترین خودروها را نمی دهد و حتی نمی‌تواند مصرف نیمی از ماه آنها را هم تامین كند لذا اكثر قریب به اتفاق مردم بخش زیادی از ماه و همچنین مسافرت‌های احتمالی با خودروی شخصی را با اتكا به سهمیه 500 لیتری بنزین آزاد انجام می‌دادند و كاهش این سهمیه كمی شوك‌آور به نظر می‌رسید.
با این حال توضیحات تكذیب‌گونه ستاد حمل و نقل و مدیریت مصرف سوخت كشور بخشی از ابهامات این ماجرا را باقی گذاشت بویژه آن كه این ستاد از تغییرات نرم‌افزاری در سامانه كارت هوشمند سوخت خبر داد.
تنها یك كار نرم‌افزاری است
در این باره معاون صنایع و انرژی ستاد حمل و نقل و مدیریت مصرف سوخت كشور، گفت: تغییر ظرفیت بنزین آزاد در كارت‌های سوخت از 500 لیتر به 300 لیتر تنها یك كار نرم‌افزاری است و مردم برای سوختگیری بنزین آزاد هیچ‌گونه محدودیتی ندارند.
علی ربیعی در گفت‌و‌گو با ایرنا، ضمن اعلام این‌كه هیچ‌گونه كاهش سهمیه بنزین اتفاق نیفتاده است،‌ گفت: بنزین آزاد سهمیه‌بندی نیست و تنها برای مدیریت مصرف سوخت ظرفیتی در كارت‌ها مشخص شده است.
به گفته وی، همان طور كه روشن است هر شخصی به هر اندازه كه نیاز داشته باشد می‌تواند بنزین آزاد خریداری و سوختگیری كند.
معاون صنایع و انرژی ستاد حمل و نقل و مدیریت مصرف سوخت كشور متوسط ماهانه مصرف بنزین آزاد را 30 لیتر عنوان كرد و گفت: اكنون بیشتر مردم برای سوختگیری بنزین آزاد از كارت‌های سوخت جایگاهداران استفاده می‌كنند و هر كس ظرفیت 300 لیتری بنزین آزاد كارتش به اتمام رسید می‌تواند به این صورت سوختگیری كند.
یادآور می‌شود، با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها 60 لیتر بنزین 400 تومانی و 500 لیتر بنزین آزاد 700 تومانی در كارت‌های سوخت شارژ می‌شد كه اكنون 300 لیتر بنزین آزاد 700 تومانی در كارت‌های سوخت شارژ می‌شود.
اما این مقام مسوول در گفت‌وگو با مهر توضیحات متفاوتی بر زبان آورد و با تكذیب اصل كاهش سهمیه بنزین آزاد اعلام كرد: هیچ‌گونه محدودیتی در استفاده از سهمیه بنزین آزاد خودروها (بنزین 700 تومانی)‌اعمال نشده است.
ربیعی گفت: كاهش سهمیه بنزین آزاد خودروها كذب محض است.
معاون صنایع و انرژی ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت كشور با تاكید بر این كه یك سری تغییرات نرم‌افزاری در سامانه هوشمند سوخت انجام شده است، تصریح كرد: اعمال این تغییرات نرم‌افزاری به منزله حذف یا كاهش سهمیه بنزین آزاد خودروهای شخصی نیست.
ربیعی یادآور شد: هرگونه تغییر در سهمیه یا قیمت سوخت خودروها به طوررسمی توسط ستاد هدفمندی یارانه‌ها یا ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت اعلام خواهد شد.
اصل ماجرا؛ جلوگیری از قاچاق سوخت
با این حال بررسی‌های خبرنگار جام جم نشان می‌دهد در واقع سهمیه بنزین آزاد موجود در كارت‌های سوخت كاهش یافته است. اما نكته اینجاست كه اولا این كاهش بلافاصله قابل جبران و شارژ است و دوم این كه هدف از این اقدام، مقابله با‌قاچاق سوخت در پی افزایش قیمت ارز در داخل ایران است.
بر اساس این گزارش با افزایش قیمت ارز در داخل ایران، بنزین عرضه شده تفاوت بسیار زیادی با كشورهای همسایه پیدا كرده است.
به طوری كه اگر كسی بنزین آزاد ایران را به كشوری مثلا تركیه قاچاق كرده و به صورت ارزی به فروش برساند و ارز آن را به داخل كشور منتقل كند، سودهای میلیونی به جیب می‌زند. به عنوان مثال هم‌اكنون قیمت هرلیتر بنزین در تركیه حدود چهار لیر است.
قیمت مبادله‌ای هر لیر تركیه در اتاق مبادلات ارزی كه كمتر از بهای بازار آزاد است، 1400 تومان است. یعنی قیمت هر لیتر بنزین در تركیه به پول ایران 5600 تومان خواهد بود. در این حالت اگر كسی بنزین 700 تومانی را از ایران به این كشور قاچاق كند 4900 تومان در هر لیتر یعنی هفت برابر قیمت واقعی بنزین سود خواهد كرد.
روشن است با سقوط ارزش ریال در برابر دلار و به تبع آن در برابر ارز سایر كشورهای همسایه، بسیاری به فكر قاچاق بنزین آزاد و كسب سودهای اینچنینی بیفتند لذا ستاد مدیریت حمل‌ونقل سوخت كشور با آگاهی از این رانت، اقدام به كاهش سهمیه بنزین آزاد خودروها كرده تا دست‌كم مقداری جلوی قاچاق و خروج سوخت از كشور را بگیرد.
بر این اساس تغییرات نرم‌افزاری ایجاد شده در كارت‌های هوشمند نیز در این راستا انجام شده است. به طوری كه جلوی سوختگیری بیش از اندازه و غیرمعمول برخی خودروها در مناطق مرزی گرفته شود.
سهمیه شارژ می شود
در همین حال سایت اطلاع‌رسانی وزارت نفت گزارش داد سهمیه 300 لیتری بنزین آزاد خودروها در صورت اتمام دوباره قابل شارژ است. به این معنی كه اگر خودرویی قبل از پایان ماه سهمیه 300 لیتری آزادش به اتمام برسد، بلافاصله سهمیه 300 لیتری جدیدی در كارت وی شارژ می‌شود.
این سایت افزود: لذا در عرضه بنزین آزاد 700 تومانی هیچ محدودیتی ایجاد نشده و تنها میزان شارژ (موقت) از 500 به 300 لیتر كاهش یافته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بسیاری از خودروها در كشور در طول ماه حتی نیمی از این سهمیه را نیز استفاده نمی‌كنند.