وضعيت اقتصاد پژو در صورت خروج از ايران

[حميد ذوالعلا]

وضعيت اقتصاد پژو در صورت خروج از ايران




اوايل امسال خبر خريد هفت درصد از سهام پژو فرانسه توسط جنرال موتورز آمريكا اين شائبه را به وجود آورده بود كه همان اتفاقي كه بر سر شركت كره‌يي دوو در ايران آمد، اكنون قرار است در مورد شركت پژو تكرار شود. اتفاقي كه نتايج آن درنهايت به‌قدري براي فرانسوي‌ها ناخوشايند شده كه صداي رييس‌جمهوري جديد آن‌ها را هم درآورده است.
پيش‌تر خودرو دوو سي‌يلو كه توليد آن در سال 1378 با همكاري گروه خودروسازي كرمان و شركت كره‌يي دوو آغاز و با استقبال خوبي هم در داخل روبه‌رو شده بود، در سال 1382 با خريد سهام مربوط به آن توسط شركت آمريكايي جنرال‌موتورز در بازار ايران به پايان خط رسيد و از اين فرصت محروم شد.
امروز نيز نمونه همان اتفاق در حال تكرار است و اين بار آمريكايي‌ها خريدار سهام شركت فرانسوي پژو شده‌اند كه برند آن بيش از 40 درصد بازار خودرو ايران را در اختيار دارد. البته به نظر نمي‌رسد اتفاق دوو براي پژو تكرار شود و حضور آمريكايي‌ها اختلالي در بازار ايران ايجاد نخواهد كرد، چرا كه صنعت خودرو ايران شرايط 9 سال پيش را ندارد و وضعيت اقتصادي اروپايي‌ها هم به گونه‌اي نيست كه بتوانند ناملايمتي‌ها را به راحتي تحمل كنند.


آغاز دردسرهاي پژو

ايام تعطيلات نوروزي امسال بود كه شركت پژو در راستاي سفارش‌هاي شريك آمريكايي‌اش اعلام كرد، صادرات قطعه به ايران را به حالت تعليق درآورده است، اما با توجه به درصد بالاي عمق ساخت داخل در محصولات تحت برند پژو در ايران، تعليق فعاليت‌هاي اين شركت در اين حوزه بيش از آن كه مشكلي را براي خودروسازان ايراني ايجاد كند، اين شركت فرانسوي را دچار دردسر كرد؛ به طوري كه خبرگزاری فرانسه از پاریس گزارش كرد که فعالیت‌ها در یکی از کارخانه‌های خودروسازی پژو در شمال شرقی فرانسه به دلیل توقف صادرات قطعات این شرکت به ایران به حالت تعلیق درآمده است.
مدیریت شرکت پژو سیتروئن در همان موقع 220 تن از کارگران کارخانه «وسول» را از کار اخراج کرد. طبق اعلام مسئولان پژو، اين خودروساز فرانسوي با بحران کاهش فروش و افزایش هزینه‌ها مواجه و در تلاش بوده كه با تعدیل نیرو به میزان زیادی از هزینه هایش بکاهد. این در حالی است که رنو، دومین خودروساز فرانسه، با رد درخواست‌های مطرح شده برای قطع روابطش با ایران تاکید کرد که به تولیدش در ايران ادامه خواهد داد. به طور حتم، رنو به خوبي مي‌دانسته كه از ناحيه خروج از بازار بزرگ و رو به گسترش ايران دچار چه ضرر و زيان‌هايي خواهد شد.


ادامه بحران در پژو

به فاصله چهار ماه از اتفاق كارخانه وسول و در حالي كه هنوز روابط پژو و ايران‌خودرو دستخوش تغييرات چنداني نشده، بزرگترين خودروساز فرانسه از اخراج 8000 تن از نيروهاي كاري‌اش خبر داد.
جمعه گذشته پژو سيتروئن اعلام كرد كه قصد دارد يكي از كارخانه‌هاي خودروسازي‌اش را تعطيل كند. افزايش زيان‌دهي و كاهش فروش، اصلي‌ترين دليل تعطيلي كارخانه پژو اعلام شده است. كارخانه پژو در نزديكي پاريس كه بيش از 3000 كارگر دارد، قرار است در سال 2014 تعطيل شود. اين براي نخستين بار طي 20 سال اخير است كه يك كارخانه خودروسازي در فرانسه به اين شكل تعطيل مي‌شود. همين موضوع موجب نگراني دولتمردان فرانسوي نيز شده است؛ به طوري كه برخي وزيران اقتصادي آن بر حمايت بيش از پيش از اين شركت تاكيد كرده و نارضايتي خود را با روند به‌وجود آمده اعلام كردند.
به نظر مي‌رسد خروج پژو و از دست دادن بزرگ‌ترين بازار خودرويي خاورميانه و البته خدشه‌دار شدن سابقه اين شركت در ايران همان تحريمي است كه اين شركت به انتخاب خود با آن مواجه شده است.


دلايل متضرر شدن پژو از قطع رابطه با ايران

در حال حاضر ايران خودرو محصولات پژو 206، 405، 207 آي و پارس را تحت برند پژو در ايران توليد مي‌كند كه درصد عمق ساخت داخل آنها در سالهاي اخير افزايش چشمگيري داشته است؛ به‌گونه‌اي كه در حال حاضر تنها بخش اندكي از قطعات اين محصولات وابسته به خارج از كشور است كه مي‌توان اين قطعات را به جاي شركت پژو از ديگر توليدكنندگان خارجي تامين كرد. از آن گذشته خروج پژو از اين حوزه، بستر لازم را براي داخلي‌سازي 100 درصدي قطعات خودرويي و قطع كامل وابستگي به خارج از كشور فراهم خواهد كرد.
سال گذشته مديرعامل ايران خودرو در خصوص اثرات تحريم بر همكاري‌هاي مشترك ايران خودرو با شركت پژو فرانسه اظهار كرده بود كه با اقدامات صورت گرفته در سال‌هاي اخير 80 درصد محصولات توليدي اين شركت داخلي بوده و وابستگي چنداني به خارج از كشور ندارد. جواد نجم‌الدين تاكيد كرده بود كه ايران خودرو و پژو ارتباط و منافع مشتركي با هم دارند، با اين حال اگر آنها بخواهند ما را تحريم كنند، ما نيز منافع آنها را تحريم خواهيم كرد.
تنها در سه ماه نخست سال 2008 از 132 هزار خودروی به فروش رفته در خارج از فرانسه 66700 خودرو مربوط به ایران بوده است (بیش از 50‌درصد) در حالی که در همین مدت تنها 32000 خودرو در کل اروپا و فقط 9900 اتومبیل در بازار بزرگ چین به فروش رفته است.
ایران بزرگترین شریک تجاری شرکت پژو سیتروئن در خارج از فرانسه است. اين شركت در ابتدای دهه جاری سالانه 3.1 میلیون خودرو تولید و 5.6 درصد تولید جهانی خودرو را در اختیار داشته است. در برنامه همکاری‌های مشترک ایران خودرو با پژو مقرر شده بود كه تا امسال (1391) شمار محصولات برند پژو در ایران خودرو به 500 هزار دستگاه افزایش یابد كه سهم بالايي از محصولات اين خودروساز را در بر مي‌گيرد. در سه ماه نخست سال 2008 از 132 هزار خودرو به فروش رفته در خارج از فرانسه 66 هزار و 700 خودرو مربوط به ایران بوده است (بیش از 50‌درصد) در حالی که در همین مدت تنها 32 هزار خودرو در کل اروپا و فقط 9900 اتومبیل در بازار بزرگ چین به فروش رفته است. شرکت پژو سیتروئن دو سال پيش بحران بزرگی را پشت سر نهاد و با زیانی یک میلیارد یورویی کل درآمدهایش با 22 درصد کاهش به 23.5 میلیارد یورو رسید.
حالا با يك حساب سرانگشتي مي‌توان متوجه شد كه اگر ایران واردات 5.2 میلیاردی خود را از صنعت خودرو فرانسه معلق کند، چه سرنوشتي در انتظار فرانسوي‌ها خواهد بود. وضعيتي كه فرانسوا اولاند - رييس جمهوري جديد - فرانسه را بر آن داشته كه با احساس نگراني از آسيب وارده به اقتصاد فرانسه از اين منظر، نسبت به آن واكنش نشان داده و نگراني و اعتراضش را به روند در پيش گرفته شده ابراز كند. شايد اين همان تعبير سخنان محمدرضا رحيمي معاون اول رياست جمهوري باشد كه سال گذشته از "اخمي كارساز" سخن گفته بود كه مي‌تواند خودروسازي فرانسه را با مشكل مواجه كند.