بدون «بيمه نامه شخص ثالث» سفر نکنيد

[حميد ذوالعلا]

بدون «بيمه نامه شخص ثالث» سفر نکنيد





به گزارش خبرخودرو ،نرخ دیه در اوایل پارسال 60 میلیون تومان (ماه های حرام) بود و در آبان پارسال به 90 میلیون تومان ( ماه های حرام ) رسید و امسال هم 94 میلیون و پانصد هزار تومان در ماه های عادی و 126 میلیون تومان هم در ماه های حرام ( رجب ، محرم ، ذی القعده و ذی الحجه ) تعیین شده است.
بیمه نامه های شخص ثالث تا اواخر اسفند بر اساس روال دیه 90 میلیون تومانی صادر شده است و تعدادی از شهروندان اطلاع ندارند که نرخ دیه امسال افزایش پیدا کرده است و باید پوشش بیمه نامه های شخص ثالث را افزایش دهند و برای پوشش کامل تا سقف 126 میلیون تومان ؛ بیمه نامه خریداری کنند.
قوه قضائیه بر اساس ضوابط نرخ دیه انسان را هر سال تعیین می کند تا معیار و رویه واحد محاکم و همه دستگاههایی باشد که به گونه ای تصمیم گیری انها به نرخ دیه مربوط می شود.
بخشی از مشکل ، زمانی اغاز شد که نرخ دیه بر خلاف رویه سالهای قبل که اوایل سال یا سال قبل برای سال جدید تعیین می شد ، آبان افزایش یافت و متعاقب آن سقف پوشش کامل بیمه نامه های شخص ثالث هم تغییر کرد و نرخ بیمه نامه ها افزایش یافت و این شبهه ایجاد شد که این نرخ تا ابانماه سال اینده در همین حد باقی خواهد ماند اما اواخر اسفند ماه سخنگوی قوه قضائیه از افزایش نرخ دیه انسان کامل در سال جدید (1391 ) خبرداد و گفت : نرخ دیه برای سال 91 در ماههای عادی 94 و نیم میلیون تومان و در ماههای حرام با یک سوم افزایش به 126 میلیون تومان رسیده است .
برخی معتقدند از اول امسال که نرخ دیه افزایش یافت ، باید اطلاع رسانی تبیینی خوبی صورت می گرفت تا مردم با اطلاع از سقف دقیق پوشش کامل بیمه نامه های شخص ثالث به سفر می رفتند اما شاید اطلاعیه های بیمه مرکزی و شرکت های بیمه ای به خوبی به گوش مردم نرسیده یا مورد توجه قرار نگرفته است.
البته نرخ دیه هر سال افزایش می یابد و این موضوع باید مورد توجه مالکان وسایل نقلیه باشد ، در غیر این صورت خودشان ضرر می کنند چون پوشش کامل بیمه شخص ثالث یک نیاز و الزام قانونی برای هر راننده وسیله نقلیه موتوری زمینی است .
بیمه مرکزی بارها اعلام کرده است که بیمه گذاران برای جلوگیری از پرداخت بخشی از خسارت از سوی خودشان ، باید تعهدات بیمه نامه شخص ثالث خود را کامل کنند و برای امسال تا سقف 126 میلیون تومان افزایش دهند.
چون سقف تعهدات بدنی بیمه‌نامه کسانی که قبل از آبان پارسال بیمه نامه شخص ثالث خریداری کرده اند ، 60 میلیون تومان است که شرکت‌های بیمه در آن زمان متعهد شدند تا پایان سال 90 سقف تعهدات آنان را به 90 میلیون تومان افزایش دهند.
این بیمه گذاران از ابتدای سال جاری تعهدات بیمه نامه شخص ثالث خود را که به 60 میلیون تومان برگشت پیدا می‌کند ، باید با توجه به افزایش نرخ دیه به 94 و نیم میلیون تومان در ماه های عادی و 126 میلیون تومان در ماه های حرام ، افزایش دهند تا پوشش کامل را داشته باشند.
در حال حاضر هم بیمه نامه با تعهدات 90 میلیون تومانی کافی نیست و اگر فردی پوشش بیمه ای 60 میلیون تومانی داشته باشد و افزایش ندهد ؛ در صورت بروز حادثه برای هر نفر در ماه‌های عادی 34 میلیون تومان و در ماه های حرام 66 میلیون تومان را باید خودش پرداخت کند و اگر تعداد مصدومان بیش از دو نفر باشد بار مالی مقصر حادثه بسیار زیاد خواهد بود.
بنابر اعلام بیمه مرکزی برای کسانی هم که از اول آبان بیمه نامه شخص ثالث تهیه کرده‌اند ، سقف تعهدات آنان 90 میلیون تومان است و در سال جاری که مبلغ دیه در ماه های حرام 126 میلیون تومان تعیین شده است این افراد هم باید سقف پوشش تعهدات بیمه نامه خود را افزایش دهند.
شرکت‌های بیمه موظف هستند به بیمه گذارانی که از ابتدای سال جاری ، پوشش های بیمه نامه شخص ثالث را تهیه می‌کنند تعهدات بدنی 126 میلیون تومان و تعهدات مالی 3میلیون و 150 هزار تومانی را ارائه کنند.
به هر حال بیمه‌های بازرگانی به لحاظ نقش انتقال ریسک و جنبه سرمایه‌گذاری پس‌اندازی (به ویژه در بیمه‌های زندگی) یکی از معیارهای رفاه عمومی و توسعه و فرهنگی در میان اقشار جامعه محسوب می‌شوند، بنابراین،یک همبستگی مثبت بین شاخص‌های بیمه‌ای و شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی وجود دارد و با افزایش مراتب رشد و پیشرفت هر کشور، شاخص‌های بیمه‌ای نیز ارتقا ‌خواهد یافت.

* بیمه خودرو و بیمه شخص ثالث

بیمه خودرو و شخص ثالث گسترده ترین عرصه خدمات بیمه ای است که تقاضا و عرضه آن با تعداد وسایل نقلیه موتوری زمینی یک به یک است و باید این تقاضاها به درخواست های موثر تبدیل شود.
بیمه خودرو از معمول‌ترین بیمه‌های دارایی ( اموال ) است که بیمه‌گر خودرو خود را در برابر آسیبی که خودروهای دیگر به آن وارد می کند ، یا زیان ناشی از آتش‌سوزی یا دزدیده شدن خودرو، بیمه می‌کند. این بیمه علاوه بر بیمه‌ بدنه خودرو، ممکن است شامل بیمه سرنشینان خودرو نیز باشد. در مورد بیمه‌ خود خودرو، حق بیمه بر پایه‌ی ارزش آن تعیین می‌شود.
بیمه شخص ثالث هم شیوه‌ دیگری از بیمه‌ مسئولیت است که زیان وارد شده از سوی بیمه‌گر(شخص اول) به فرد دیگری(شخص ثالث یا سوم) از سوی بیمه‌گذار(شخص دوم) پرداخت می‌شود.
برای نمونه، اگر بیمه‌گر با خودرو خود به رهگذر یا راننده‌ خودروی دیگری آسیب برساند، بیمه‌گذار هزینه‌های درمانی شخص سوم یا دیه‌ او را پرداخت می‌کند.
اگر خودرو بیمه شخص ثالث نداشته باشد ، در صورت وقوع حادثه ای برای این وسایل نقلیه ؛ رانندگان آنها یا اشخاص ثالث علاوه بر زیان جانی ؛ زیان های مالی مربوط به دیه نیزجبران ناپذیر خواهد بود و مشکلات زیادی را برای خانواده ها فراهم خواهدکرد.
بر اساس برخی آمارها در ایران بیش از 54 درصد سبد خدمات صنعت بیمه متعلق به بیمه شخص ثالث است و متأسفانه بیمه‌نامه شخص ثالث بیمه‌نامه‌ای زیان‌ده در صنعت بیمه است.
ضریب خسارت بدون در نظر گرفتن هزینه‌های جانبی حدود 94 درصد است، به صورتی که اگر 30 درصد هم به عنوان هزینه‌های اداری، اجرایی و مدیریت بیمه‌نامه در نظر گرفته شود سودی نخواهد داشت.
بر اساس امارهای موجود حدود هفت میلیون موتور سیکلت در کشور تردد می کند که حدود 1.5 میلیون دستگاه بیمه نامه شخص ثالث دارد اما بیش از 95 درصد خودروهای سواری پوشش بیمه‌ای دارند.
با وجود اینکه بیشترین تصادفات منجر به جرح یا فوت مربوط به موتور سیکلت سواران است هنوز بیشتر موتورسیکلت‌ سواران پوشش مناسب بیمه ای ندارند وانتظار می رود دستگاه‌های ناظر مانند پلیس راهنمایی و رانندگی از تردد چنین موتورسیکلت‌هایی جلوگیری کنند تا در این بخش هم پوشش‌ها کامل شود و در صورت بروز حادثه و نانوانی مالی مجبور نشوند سالهایی از عمر گرانبهای خود را در زندان به سر ببرند .
بیمه شخص ثالث به خاطر اجباری بودن گسترش یافته است هرچند هنوز کاملا و به طور 100 درصد نیست.
در 15روز نخست امسال بیش از 3 هزار خودرو به علت نداشتن بیمه نامه شخص ثالث توقیف شدند.

* توصیه بیمه مرکزی

رئیس کل بیمه مرکزی بارها از دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی خواسته است برای جلوگیری از مشکلات ناشی از نداشتن پوشش کامل بیمه ای و گرفتن پوشش کامل بیمه شخص ثالث یا الحاقیه هرچه سریع تر به نمایندگی بیمه های خود مراجعه کنند.
سید محمد کریمی با اشاره به افزایش نرخ دیه‌ امسال از 90 میلیون تومان به 126 میلیون تومان در ماه های حرام از جانب قوه قضائیه می گوید به تبع افزایش نرخ دیه نرخ بیمه نامه ها هم افزایش یافته است.
وی در باره این که اگر دارندگان وسایط نقلیه موتوری که پوشش بیمه شخص ثالث آنها کمتر از 126 میلیون تومان است برای گرفتن پوشش کامل یا الحاقیه اقدام نکنند چه مشکلی برای آنان پیش خواهد آمد، می افزاید: در صورت بروز حادثه، شرکت های بیمه تا سقف تعهد بیمه نامه به آنان خسارت پرداخت می کنند و بقیه خسارت را باید خود رانندگان پرداخت کنند و چنانچه توان پرداخت آن را نداشته باشند ، همچون شماری از هموطنان که به علت بروز این مشکل در زندان بسر می برند با حکم قضائی راهی زندان خواهند شد.
وی ادامه می دهد : در یک حادثه رانندگی ممکن است یک یا چند نفر فوت کنند یا دچار نقص عضو شوند ودر صورتی بیمه خسارت و دیه کامل پرداخت می کند که وسیله نقلیه پوشش کامل بیمه ای داشته باشد.
رئیس کل بیمه مرکزی ملاک دریافت پوشش کامل بیمه ای را داشتن پوشش بیمه تا سقف ماه های حرام دانسته است و می گوید : باتوجه به اینکه قوه قضائیه نرخ دیه در ماههای حرام را 126 میلیون تومان در سال 1391 تعیین کرده است دارندگان پوشش بیمه کمتر از این میزان باید با مراجعه به دفاتر بیمه خود و پرداخت مبلغی ، الحاقیه یا ‌پوشش کامل دریافت کنند.
کریمی با بیان اینکه بیشترین نگرانی درباره افرادی است که پیش از آبان که نرخ دیه 67 و نیم میلیون تومان بود ، بیمه نامه خریداری کرده اند و به نادرست بر این باورند که تا یک سال بعد می توانند پوشش کامل بیمه ای دریافت کنند ، تاکید می کند چنانچه حادثه منجر به جرح یا فوت برای انان پیش بیاید مازاد 67 و نیم میلیون تومان را باید خودشان پرداخت کنند.
کریمی همچنین از اقدام جدید بیمه مرکزی برای حمایت از رانندگان خبر داده و گفته است: تا اول مهر پارسال رانندگان مقصر در حوادث رانندگی ، مشمول دریافت دیه نبودند اما در تصمیم جدید حتی راننده مقصر، همه سرنشینان خودرو متناسب با ظرفیت استاندارد تعریف شده مشمول دریافت دیه خواهند بود.
رئیس کل بیمه مرکزی در پاسخ به این پرسش که آیا خرید پوشش کامل بیمه ای در پرداخت خسارتهای مالی خودرو در صورت بروز تصادف هم تأثیر دارد ، می گوید : سال گذشته به افرادی که پوشش کامل بیمه ای داشتند تا سقف 2 میلیون و 250 هزار تومان خسارت تعمیر خودرو پرداخت می شد اما امسال افرادی که پوشش کامل بیمه ای داشته باشند می توانند تا 3 میلیون و 150 هزار تومان هزینه جبران خسارت دریافت کنند.
وی با تاکید بر اینکه همه شرکت های بیمه موظفند برابر آیین نامه برای خودروهایی که رانندگان آن با احتیاط رانندگی کردند و خسارت از شرکت های بیمه دریافت نکردند ، در هر سال تخفیف در نظر بگیرند ، می افزاید : سوابق مثبت و این تخفیف ها که از 10 تا 70 درصد در نظر گرفته شده ، قابل انتقال به شرکت های دیگر است و دارندگان وسایل نقلیه می توانند پس از پایان مدت بیمه نامه فعلی، بیمه نامه جدید خود را از شرکتی که از نظر آنها خدمات مطلوب تری ارائه می دهد خریداری کنند.
چنانچه شرکتی از انجام این کار سر باز زد ، شهروندان می توانند آن را به بازرسان بیمه مرکزی به صورت حضوری ، تلفنی یا از طریق پایگاه اطلاع رسانی بیمه مرکزی اعلام کنند.
بر اساس آمارها هم اکنون بیش از دو هزار نفر از رانندگان به علت تصادف منجر به جرح یا فوت ونداشتن تمکن مالی پرداخت دیه و همچنین نداشتن بیمه نامه شخص ثالث یا کامل نبودن پوشش بیمه ای در زندان به سر می برند.

* درخواست شرکت بیمه ایران

مدیر عامل شرکت بیمه ایران از شهروندان خواسته است برای تکمیل بیمه نامه های شخص ثالث و خرید الحاقیه اقدام کنند.
جواد سهامیان مقدم می گوید : در مقابل افزایش 40 درصدی میزان دیه سال 91 تعرفه بیمه شخص ثالث کمتر از 30 درصد افزایش یافته است .
بنابراین گزارش مدیر نظارت فنی بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران هم سقف تعهدات بیمه نامه های شخص ثالث برای پوشش کامل بیمه ای را در سال جدید 126 میلیون تومان اعلام کرده و از شهروندان خواسته است برای افزایش سقف تعهدات بیمه نامه خود اقدام کنند.
خانم شرافت می گوید : تفاوت بیمه نامه های مالکان خودروها که در سال 90 صادر شده است برای مدت باقی مانده به صورت روز شمار دریافت می شود.
وی مابه التفاوت بیمه نامه ها را بستگی به عوامل مختلفی مانند سابقه بیمه گزار ، کاربری وسیله نقلیه ، سوابق تخلف رانندگی و مدت اعتبار باقیمانده ، دانست.
معاون طرح و توسعه بیمه مرکزی هم می گوید: بر اساس ضوابط شرکت های بیمه موظف هستند بیمه نامه شخص ثالث را با پوشش کامل یعنی دیه ماه های حرام
صادر کنند.
رحیم مصدق می گوید : بر اساس قانون اصلاح قانون بیمه اجباری شخص، تمامی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی اعم از دارندگان خودرو موتورسیکلت و وسایل نقلیه دیگر از جمله تراکتور موظفند مسئولیت خود را در مقابل اشخاص ثالث بیمه کنند.
طبق آیین نامه اجرایی ماده 19 قانون اصلاح قانون بیمه شخص ثالث، پلیس راهور موظف است از رفت و امد خودروهای بدون بیمه نامه شخص ثالث جلوگیری و انها را تا زمان دریافت بیمه نامه توقیف کند.
وی برای گسترش بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه خودرو از کارخانه ها ، موسسات و اداراتی که از پیک موتوری استفاده می کنند خواست از به کارگیری رانندگان بدون گواهینامه رانندگی و بیمه نامه به طور جدی خودداری کنند.
همچنین باید بانک اطلاعات بیمه راه اندازی شود تا رانندگان با احتیاط و کم تخلف از رانندگان حادثه ساز که تخلف دارند؛ مشخص و حمایت شوند.
ضروری است ارائه خدمات پلیس راهنمایی و رانندگی ؛ شهرداری ها و سازمان های مرتبط به دارندگان وسایل نقلیه موتوری ؛ شامل خدمات نقل وانتقال خودرو؛ معاینه فنی و سایر خدمات نیز به ارایه بیمه نامه شخص ثالث دارای اعتبار منوط شود.
همچنین در بیمه نامه شخص ثالث باید ضوابط اولیه برای نرخ‌گذاری و سنجش ریسک رعایت شود در غیر اینصورت مشکلاتی برای بیمه گذاران به وجود می آورد.
در حال حاضر نرخ‌گذاری‌ در بیمه‌های شخص ثالث براساس نوع وسیله نقلیه است در حالی که این عامل به تنهایی هیچ تأثیری در فرآیند بررسی یا سنجش ریسک ندارد.
در بیمه شخص ثالث در گام نخست باید مشخصات راننده وسیله نقلیه و سوابق رانندگی او بررسی شود و افرادی که وسایل نقلیه را هدایت می‌کنند، عامل ریسک شناخته می‌شوند؛ خواه این ریسک مطمئن یا پرخطر باشد.
اگر این موارد بر سر راه نرخ گذاری و سنجش ریسک بیمه‌های شخص ثالث
برطرف شود می‌توان وضع مطلوبی را برای این نوع بیمه در سطح جامعه
ترسیم کرد.
افرادی که در طول رانندگی خود تخلفی انجام نداده‌اند با تعویض وسیله نقلیه خود همچنان یک فرد کم ریسک محسوب می‌شوند و در بیمه‌های شخص ثالث نباید تخفیف های خود را با تعویض وسیله نقلیه از دست ‌دهد ، در تمام دنیا چنین رویه‌ای وجود دارد.
عادلانه‌ترین روش در تعیین قیمت بیمه شخص ثالث این است که علاوه بر ریسک وسیله نقلیه، ریسک افراد نیز مورد توجه قرار گیرد.
تصادفات در جامعه باعث افزایش میزان ریسک در بیمه اتومبیل به خصوص شخص ثالث که بیمه نامه‌ای اجباری برای بیمه گذاران است، می‌شود.
تا زمانی که میزان ریسک تصادفات رانندگی کاهش نیابد نمی‌توان انتظار داشت که بیمه‌نامه‌های جذاب‌ با حق بیمه‌های مناسب به افراد جامعه ارائه شود.
سیاست‌های مناسب برای مقابله با افرادی که با رفتار‌های متقلبانه اقدام به دریافت خسارات نامعقول می‌کنند و دریافت حق بیمه‌های زیاد از افرادی که در مقایسه با دیگران میزان ریسک بالای دارند، می‌تواند برای گسترش و اجرای بیمه نامه شخص ثالث در جامعه مؤثر واقع شود.
تغییر بیمه‌نامه‌ها و سیستم پرداخت حق بیمه از جمله فعالیت‌های بسیار مطلوب در بیمه شخص ثالث هستند اما باید در این مسیر به اقدامات جدی دست زد، به عنوان نمونه باید میزان جریمه و احتمال جریمه شدن در بین افراد جامعه افزایش یابد چرا که هر کدام از افراد در روز تخلفات زیادی انجام می‌دهند که اصلاً جریمه نمی‌شوند.
فرهنگ‌سازی و تصویب قوانین مربوط به عبور و مرور در داخل شهر و ایجاد استاندارد‌های لازم جهت ایمنی خودروها از جمله مواردی است که می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در متعهد شدن افراد به قوانین بیمه‌ای در سطح کشور داشته باشد.
به اعتقاد کارشناسان احتمال جریمه شدن خودرو در کشور ما در مقایسه با دیگر کشورهای جهان بسیار پایین است و حضور فیزیکی و همچنین نامحسوس پلیس به صورت پر رنگ در نقاط مختلف کشور احساس نمی‌شود که این امر باعث افزایش تخلفات شده به صورتی که حق بیمه‌های شخص ثالث دیگر جوابگوی حجم بالای خسارت نیست.
البته اجرای قانون جدید جرایم تخلف های رانندگی در کنار ایمن سازی جاده هامی تواند به کاهش تخلف ها و خسارت ها کمک کند که در نوروز 1391 به کاهش 13 درصد خسارت ها کمک کرده است.
هر چند متاسفانه سالانه بیش از 22 هزار نفر در جاده‌ها جان خود را از دست می‌دهند که این آمار چندین برابر متوسط دنیاست.
بیمه‌نامه یعنی محاسبه متوسط ریسک یک فرد در حداکثر ضرری که برای آن فرد به وجود می‌آید که این میزان را بیمه گذار باید برای پرداخت هزینه های احتمالی به عنوان حق بیمه پرداخت کند .
در بیمه شخص ثالث باید به دو مؤلفه اتومبیل و راننده توجه شود و نباید فقط بر مبنای اتومبیل میزان ریسک این بیمه نامه در ایران مشخص شود ، این رویه به زیان رانندگان با احتیاط و کم هزینه است .
صاحب نظران مناسب ترین راه حل مشکلات بیمه شخص ثالث را محاسبه عادلانه ریسک هر فرد بیمه گذار می دانند و معتقدند هر قدر بتوانیم متوسط ریسک را بهتر محاسبه کنیم طبیعتاً در رضایتمندی مشتریان تاثیر‌گذار مطلوبی خواهد گذاشت.
به هر میزان که موارد مطلوب و کارآمدی در بیمه‌نامه منظور شود مطمئناً در آینده قرارداد‌های بیمه‌ای منطقی می شود و به سمت بازار بیمه متعادل پیش خواهیم رفت.
بیمه مرکزی از همه دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی خواسته است پیش ازحرکت و هر گونه تردد از داشتن بیمه نامه شخص ثالث با پوشش مناسب اطمینان حاصل کنند .
پس بدون «بیمه نامه شخص ثالث» سفر نکنید و در هنگام سفر «بیمه نامه شخص ثالث» خود را با پوشش کامل همراه داشته باشید.